Jak głosi legenda w Kurmanowie znajdowała się grota w której mieszkał pustelnik przybyły z Ławry Peczersko-Kijowskiej. W tym samym miejscu miała powstać ufundowana przez Michała Wydżgę kaplica dworska. Był to rok 1790. W 1831 kaplica została rozbudowana być może wg projektu Piotra Aignera. Klasycystyczny budynek wzniesiony na planie krzyża z wydłużoną nawą frontową uzupełniono o boczne kaplice i zwieńczono kopułą. Od tego czasu budynek służył jako cerkiew greko-katolicka. Do 1875 roku gdy zlikwidowano greko-katolicką diecezję chełmską. Od 1875 roku jest to cerkiew prawosławna. Zmiany przyniosły walki toczone podczas I wojny światowej. Podczas walk świątynia została częściowo uszkodzona.

Cmentarz założony prawdopodobnie w XVI wieku (w serwisie Wirtualny Sztetl podaje się wiek XVI, zaś w serwisie Polin wiek XIX). Znajduje się w pobliżu nekropolii katolickiej.

O istnieniu cmentarza dowiedziałem się od osób opiekujących się nim społecznie. Nie podali jego lokalizacji. Jedynie poinformowali mnie, że trudno jest go odnaleźć. Potraktowałem to jak wyzwanie...

Zamek w Sielcu (w pobliżu Chełma) powstał w końcu XVI wieku. Wznieśli go właściciele okolicznych dóbr - Uhrowieccy. W wieku XVII należał do rodziny Daniłowiczów. Prawdopodobnie Daniłowiczowie przebudowali zamek z którego do dnia dzisiejszego pozostały tylko fragmenty muru i popadająca w ruinę ostatnia z czterech basteja. Resztki muru kurtynowego grożą zawaleniem.

6 czerwca 1945 roku we Wsi Wierzchowiny wymordowano niemal wszystkich jej prawosławnych mieszkańców. Sprawców zbrodni do dnia dzisiejszego nie ustalono.

O społeczności kolonistów niemieckich zamieszkujących Cyców i Cyców Kolonię trochę więcej napisałem w wątku poświęconym budynkowi kościoła ewangelickiego w Cycowie. Cmentarz znajduje się na drugim końcu wsi. Przy ulicy Nowej. Nieopodal cmentarza prawosławnego. W przeciwieństwie do cmentarza prawosławnego ewangelicki jest nieogrodzony i zarośnięty.

Cmentarz odnowiony w 1991 roku. Prace tu przeprowadzone to oprócz postawienia pomnika, także podniesienie wału i pogłębienie rowu otaczających teren cmentarza. Zlokalizowany na skraju lasu, na szczycie wzgórza. Dotrzeć do niego można tylko drogami gruntowymi. Brak znaków wskazujących drogę. Zachowały się 3 oryginalne krzyże z inskrypcjami - jeden z nich już w stanie uniemożliwiającym odczytanie danych o pochowanym pod nim żołnierzu.

Wojsławice stały się na Lubelszczyźnie jednym z pierwszych ośrodków osadnictwa żydowskiego. Już w XV wieku w osadzie przebywali wyznawcy judaizmu. W wieku XVI działał tu kahał. Dwa wieki później Żydzi jednak zostali z Wojsławic wygnani. Wiąże się ten fakt z przybyciem do miasta członków sekty Jakuba Franka. To z ich inspiracji miało dojść do wygnania Żydów pod pozorem dokonania przez nich mordu rytualnego. Wkrótce po Żydach i frankiści opuścili miasto i rozpoczął się w dziejach Wojsławic okres upadku. W 1780 roku (19 lat po wygnaniu) pozwolono ponownie na zamieszkanie Żydów w Wojsławicach. W tym też roku prawdopodobnie powstała tzw. stara synagoga rozebrana na początku lat osiemdziesiątych XX wieku. Do dnia dzisiejszego zachowała się zaś synagoga "nowa", której data budowy pozostaje nieustalona ze 100% pewnością. Na szczycie fasady zapisano - 1903. Jednak dokumenty wskazują na lata 1890-1894 jako lata budowy.

O Buśnie coś niecoś napisałem w wątku poświęconym tamtejszemu kościołowi. Między innymi wspomniałem tam o cmentarzu prawosławnym... Chyba na wyrost. Wiedziałem, że były tam trzy cmentarze i jednego z nich nie widziałem. Sądziłem, że prawosławnego właśnie. Ponowna wizyta w Buśnie pozwoliła mi tylko stwierdzić, że to jeszcze jeden cmentarz katolicki. Być może był cmentarzem prawosławnym zanim nim się stał? Tego jeszcze nie wiem. Pomiędzy tymi cmentarzami znajduje się zagajnik. Na pierwszy rzut oka miejsce nie warte większego zainteresowania.

Buśno jeszcze w XVIII w. należało do unickiej parafii w Chełmie. W 1783 założono tu filię Unickiego Seminarium Diecezjalnego. Pod koniec tego wieku powstała na miejscu parafia greckokatolicka. Kościół pod wezwaniem Zaśnięcia NMP wzniesiono w roku 1795. Miejscowi katolicy przez cały wiek XIX i początek wieku XX należeli do parafii w Uchaniach. Przez ten okres dzieje parafii greckokatolickiej były dość typowe - została w 1875 roku zlikwidowana, a na jej miejscu zaczęła funkcjonować parafia prawosławna. Świątynia była wciąż ta sama ale wyglądała inaczej niż dzisiaj.