woj. lubelskie

Cmentarz wojenny w Tyśmienicy

Cmentarz założono dużo wcześniej jako cmentarz epidemiczny. W 1915 wykorzystano go do chowania tu poległych w Wielkiej Wojnie. Nieco później przeniesiono tu porozrzucane po okolicy mniejsze pochówki. W ten sposób liczba pochowanych w Tyśmienicy żołnierzy osiągnęła 1000. Cmentarz znajduje się przy drodze Ostrów Lubelski - Parczew. Brak listy pochowanych ale miejsce to jest tak jak cmentarze w Nowej Woli na liście obiektów zabytkowych.

Obrazek

Cmentarz wojenny w Janowcu nad Wisłą - nie istnieje

W 1914 roku obok bitwy galicyjskiej prowadzono działania zmierzające do zniszczenie Twierdzy w Dęblinie. Zadaniem Twierdzy było zabezpieczenie drogi odwrotu dla oddziałów znajdujących się na drugim brzegu Wisły. Stamtąd też przyszedł najsilniejszy atak. Cesarsko-królewska armia nie doszła do Twierdzy. W wielu bitwach została zatrzymana i odrzucona. Rok później już nie stawiano tu tak wielkiego oporu. W drugim ataku brały udział znacznie silniejsze wojska niemiecki i austro-węgierskie. Ale z tego pierwszego starcia coś zostało. Groby. O których czasami się zapomina.

Na liście cmentarzy na których chowano żołnierzy poległych w 1914 roku znajdują się obok Wysokiego Koła i Góry Puławskiej (z najbliższych okolic Puław) także Sosnów (jeszcze nie odnalazłem tego cmentarza) i Janowiec. Ten ostatni cmentarz od dłuższego czasu był dla mnie zagadką. Niby był ale też tak jakby go nie było. W okolicy nie odnalazłem żadnych śladów. Dopiero przypadkiem wpadłem na artykuł Andrzeja Szymanka z 1998 roku z Notatnika Janowieckiego wydawanego przez Towarzystwo Przyjaciół Janowca nad Wisłą. Artykuł ten pod tytułem Cmentarz parafialny w Janowcu nad Wisłą (Rys historyczny) zamieszczono też na stronach Biblioteki Wirtualnej Ośrodka "Brama Grodzka - Teatr NN". Dla mnie najważniejsza była w nim informacja z Kroniki parafii Janowiec nad Wisłą opracowanej przez ks. Stanisława Dudzińskiego.
19 kwietnia 53 r. przystąpiłem do uporządkowania i ogrodzenia cmentarza grzebalnego parafii.(...) poszerzyliśmy cmentarz, włączając cmentarz wojskowy z roku 1914 i przedłużając go do bramki cmentarnej.
Wiadomość jak dla mnie elektryzująca. Cmentarz wojenny w 1953 roku stał się kwaterą na cmentarzu parafialnym. Nie szukałem, tylko błądziłem po okolicach Janowca. Zaraz złapałem aparat i pojechałem na miejsce...

A na miejscu nic nie znalazłem, co by pozwoliło jednoznacznie wskazać miejsce pochówku poległych żołnierzy obu walczących tu armii. W starciu być może i używany był bunkier, którego resztki znajdują się na wzgórzu z widokiem na zamek i rynek (dziś krzaki zasłaniają widok). Ale o grobach żołnierzy nic nie było wiadomo. Mieszkańcy Janowca pytani przeze mnie na cmentarzu nic na ten temat nie wiedzieli. Szczęśliwie trafiła się pani, która wiedziała, kto będzie wiedział i poprowadziła mnie do celu. Co prawda nie zastaliśmy w domu byłej pani dyrektor szkoły w Janowcu, która miała mieć potrzebną wiedzę ale jej mąż pamiętał i położenie kwatery jak i jej dawny wygląd. Składała się ona w kilku pochówków grupowych i kilku pojedynczych. Na mogiłach stały drewniane krzyże prawosławne i "zwykłe" zachodnie. Kwatera znajdowała się na tyłach magazynu dziś przylegającego do muru cmentarnego. Ale nie sięgała drogi biegnącej do Przyłęka. Dziś po tym wszystkim nie ma ani śladu. Teren zajęły pochówki cywilne.

Może chociaż w ten sposób pamięć o poległych żołnierzach się zachowa?

Obrazek

Cmentarz wojenny w Chodlu

Cmentarz znajduje się w pobliżu drogi Chodel - Urzędów. Jesienią 2009 roku został uporządkowany. W okolicy prowadzono walki pod koniec sierpnia i na początku września 1914 roku oraz w lipcu 1915 roku. Informacje na temat poległych tu spoczywających znalazły się na tablicy umieszczonej na szczycie kopca.

Obrazek

Grób leutnanta Paula Kleina

Mogiła pochodzi z roku 1915. Wypatrzyłem ją wśród zdjęć na mapie Google. Jest po przeciwnej stronie lasu niż Stróża i przylegający do niej Kraśnik. Stoi frontem do torowiska przebiegającej skrajem lasu linii kolejowej. Stan zadziwiająco dobry w porównaniu z innymi mogiłami w okolicy.

Obrazek

Cmentarz wojenny w Chruślankach Józefowskich

Jeden z najbardziej zadbanych cmentarzy wojennych na Lubelszczyźnie. Znajduje się pod opieką którejś ze szkół w gminie Dzierzkowice. Problemy z określeniem miejscowości do której należy cmentarz przypisać wynikają z jego umieszczenie w lesie pomiędzy 3 osadami (Chruślanki Józefowskie, Sosnowa Wola i Dzierzkowice-Wola). Na miejscu spotkałem człowieka, który okazał się fantastycznym źródłem informacji w moich poszukiwaniach cmentarzy. Dowiedziałem się mianowicie, że kwatera wojenna na cmentarzu parafialnym w Dzierzkowicach, której nie mogłem odnaleźć już nie istnieje. Data likwidacji nie jest jednak znana. To znów jak w Żyrzynie i w Janowcu stało się po cichu. Kolejna informacja to przygotowania do odnowienia cmentarza w Dzierzkowicach-Podwodach, do którego jeszcze nie dotarłem.

O samym cmentarzu w Chruślankach Józefowskich mogę napisać, że obecna lokalizacja nie jest pierwotną. Wcześniej cmentarz znajdował się na polach wsi Idalin. Stamtąd został przeniesiony do lasu, gdzie po latach zmniejszono teren cmentarza. Wszystko pod okiem Austriackiego Czarnego Krzyża. Przebiega tędy szlak rowerowy ale piaszczysta droga zniechęca do jazdy. Już wcześniej próbowałem tu dotrzeć od strony Dzierzkowic-Woli. Tam był jeszcze gorszy dojazd. Choć może samochód by przejechał, traktory dają radę więc... W Dzierzkowicach-Woli jest drogowskaz z określoną odległością do cmentarza. Odległość w rzeczywistości jest większa, a po dojechaniu do lasu trzeba wybrać jedną z 3 dróg

Początkowo nie podobało mi się to że na żeliwnych krzyżach pomalowano na złoto tabliczki z nazwiskami. Ale w pełnym słońcu, sąsiedztwie paproci wygląda to naprawdę dobrze.

Obrazek

Cmentarz wojenny w Darownem

Cmentarz żołnierzy austro-węgierskich i rosyjskich poległych w walkach 1914 roku. Znajduje się w lesie poza wsią niedaleko Poniatowej. Dojazd tu jest dość trudny - brak przy cmentarzu szlaków turystycznych. Ja zapytałem spacerujące z dzieckiem po lesie dziewczęta o drogę i wskazano mi drogę z której miałem zjechać prosto w krzaki gdy droga zakręci. Tak zrobiłem i dotarłem ale nie sądzę by te informacje zamieszczone w tym miejscu komuś ułatwiły dojazd. Cmentarz został odnowiony i ogrodzony przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Lublinie i Austriacki Czarny Krzyż.

Obrazek

Kwatera wojenna w Opolu Lubelskim

W Opolu Lubelskim, pod murem kończącym teren cmentarza parafialnego, znajduje się kwatera wojskowa. Obok żołnierzy II wojny i poległych w walce z władzą ludową spoczywają tu też polegli w roku 1915. Pierwszowojenna kwatera otoczona jest przez zieleń. Sprawia wrażenie zapomnianej. Ale jest, tak jak są i dowody pamięci w postaci wypalonych zniczy.

Obrazek

Cmentarz wojenny w Adelinie

Zapisuje się zwykle, że cmentarz znajduje się w Adelinie przy drodze Siewalka - Książ (gmina Chodel). Jak dla mnie on jest pod Książem.
Cmentarz zadbany. Na tablicy umieszczonej na jednym z drzew znajduje się dużo więcej informacji niż można znaleźć na innych cmentarzach w okolicy. Pomijam tu te na których zachowały się żeliwne krzyże z nazwiskami pochowanych.

Obrazek

Cmentarz wojenny - Boby Kolonia

Boby znajdują się 12,5 km od Chodla w którym w zeszłym roku cmentarz odnowiono. W Bobach prawdopodobnie mało kto wie o istnieniu cmentarza. Ale ktoś musi jednak wiedzieć skoro część mogił była rozkopywana, niektóre niedawno. Cmentarz to obwałowany teren z wyraźnymi zarysami mogił. Brak jest krzyży czy jakichkolwiek znaków identyfikacyjnych. Nie prowadzi tu też żadna droga. A w linii prostej, przez sady, jest tu zaledwie ok 300 m od szkoły. Piszę to jeszcze zdenerwowany tym co zastałem na miejscu. Wciąż nie rozumiem jak można rozkopywać groby. Zresztą to nie jedyne zniszczenia. Wał otaczający cmentarz jest od zachodu uszkodzony. Zniwelowano go na szerokość wystarczającą do wjechania na teren cmentarza. Ktoś tu wywoził pościnane gałęzie. Z drugiej strony rów przy wale jest wypełniony śmieciami.

Obrazek

Strony

Subskrybuj RSS - woj. lubelskie