woj. lubelskie

Pałac w Sobieszynie

Budowla klasycystyczna z końca XVIII w. lub z początku XIX w. Od wschodu w późniejszym okresie budynek powiększono wydłużając wschodnie skrzydło. Pałac stanowi część zespołu pałacowo-parkowego. Należą do niego dwie oficyny na dziedzińcu pałacowym i resztki parku krajobrazowego. W pobliżu znajdują się też budynki gospodarcze powstałe w drugiej połowie wieku XIX, również posiadające status zabytków. Ostatnio powiat rycki postanowił sam odnowić zespół pałacowo-parkowy, najpierw jednak zabiega u konserwatora zabytków o wyłączenie z zespołu budynków gospodarczych które nadal są użytkowane przez gospodarstwo rolnicze.

Obrazek

Kościół w Baranowie nad Wieprzem

Późnobarokowy murowany kościół w Baranowie pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela.

Obrazek

Cmentarz twierdzy iwangorodzkiej

Cmentarz założony w 1857 roku dla stacjonujących w twierdzy oficerów, podoficerów oraz ich rodzin. Oprócz nich do 1914 roku chowano tu i żołnierzy stanowiących załogę twierdzy. W latach 1914-1915 znaleźli tu spoczynek żołnierze polegli w Wielkiej Wojnie. W okresie późniejszym cmentarz był rzadziej wykorzystywany. Ostatni pochówek pochodzi z 1946 roku.

Choć cmentarz znajduje się przy samej Trasie Nadwiślańskiej przy wylocie z Dęblina w kierunku Stężycy, nie jest właściwie widoczny. Teren nekropolii zarastają krzaki, a tablica informacyjna stoi nie przy głównej, tylko bocznej drodze. Oprócz części nagrobków zachowały się wiele słupków stojących w rogach kwater. Nie byłem w stanie spenetrować całego terenu cmentarza ale skoro już wiem o jego istnieniu to może się kiedyś uda dokładniej obejrzeć.

Obrazek

Sanktuarium w Kępie Gosteckiej

Bardziej to miejsce niż obiekt. Dla przejeżdżających może być interesujące ale kto by tak przejeżdżał jak nawet google nie pokazują tam drogi którą pojechać najwygodniej. Po kolei jednak.
Kępy Gostecka i Solecka leżą na byłej wyspie. Obszar wyznacza starorzecze Wisły nazywane tu Wisełką. Administracyjnie od dawien dawna należały do gminy w Solcu znajdującym się po przeciwnej stronie Wisły. Zawsze jednak istniały problemy z komunikacją przez rzekę. Z jednym krótkim wyjątkiem - w sierpniu 1939 oddano do użytku most łączący Kępę Gostecką ze znajdującą się po drugiej stronie Wisły miejscowością Kłudzie. W następnym miesiącu most został zniszczony. Powstanie kolejnego mostu planuje się na rok 2013. Jednak już wcześniej obie Kępy wyłączono z woj. radomskiego i przyłączono do lubelskiego. Podobne problemy jak z przynależnością administracyjną dotyczyły zapewne i przynależności administracyjnej kościelnej. Teraz w Kępie Gosteckiej jest już kaplica należąca do parafii piotrawińskiej. Jednak znacznie dłużej od niej funkcjonuje tu sanktuarium maryjne o którym parafia milczy. W tym roku nawet zniknął drogowskaz do sanktuarium znajdujący się przy drodze z Kamienia.

Obrazek

Cmentarz żydowski w Kraśniku

Cmentarz ten powstał na początku XIX w. gdy zaczęto wyprowadzać cmentarze poza osady powołując się na względy higieniczne. Był to już trzeci z kolei cmentarz Żydów kraśnickich. Po poprzednich nie ma śladów. Ich tereny dawno zostały zabudowane. Ten ulokowany w dzielnicy Góry w czasach niemieckiej okupacji stał się terenem masowego mordu dokonanego przez okupantów na ponad setce kraśnickich Żydów. Ze względu na to wydarzenie po wojnie wystawiono tu pomnik. Poza nim znajdowały się nieliczne już macewy. Jak napisano na stronie kirkuty.xip.pl stan względnego porządku panował tu do lat siedemdziesiątych. Wtedy to zrezygnowano z utrzymywania na terenie cmentarza stróża, który prowadził tu podstawowe działania pielęgnacyjne. Od tego momentu można liczyć postępującą degradację nekropolii i pomnika znajdującego się na jej terenie.

Przybyłem tu od strony ulicy Stromej, która przy rogu cmentarza łączy się z ulicą Szewską, od której wcześniej odchodziła jako ulica boczna. W miejscu zejścia się ulic znajdują się resztki betonowego parkanu otaczającego kirkut.

Obrazek

Synagoga w Puławach

Osada puławska rozrastała się od końca XVIII wieku. Początkowo jako osada przy pałacu Czartoryskich. Większe grupy Żydów zamieszkiwały wtedy w Końskowoli i we Włostowicach. Wzrost liczby mieszkańców oznaczał też większą liczbę osób wyznania mojżeszowego (jak kiedyś ich określano). Nawet szybszy czasami niż pozostałej ludności. Jednak nie następował on równomiernie. Pod koniec XVIII wieku Żydzi stanowili 73% mieszkańców. Pod koniec wieku następnego 64%. Po pierwszej wojnie światowej już poniżej 50%, a przyłączenie do miasta nowych obszarów w 1934 roku jeszcze bardziej obniżyło procentowy udział Żydów w ogólnej populacji miasta. Okresem największej zamożności miejscowych Żydów jak i zapewne wszystkich mieszkańców, była druga połowa XIX wieku. Wtedy to powstały dwie puławskie drewniane bóżnice. Prawdopodobnie na miejscu jednej z nich powstała bóżnica murowana.

Dziś na terenie zajmowanym przez wiek XIX i początek XX wieku przez bożnice stoją inne budynki ale o Żydach puławskich przypomina kamień z tablica pamiątkową umieszczony na rogu ulic Kołłątaja i Piłsudskiego. Szkoda tylko, że nie wspomniano na niej o znajdujących się kiedyś w pobliżu synagogach.

Obrazek

Cmentarz żydowski w Wąwolnicy

Cmentarz powstał w na początku wieku XIX. Znajduje się na wzgórzu przy ulicy 3 Maja (jak się podaje) lub w Zarzece (jak pokazują mapy). Na miejscu informację o cmentarzu można odnaleźć na tablicy przy brodzie na rzeczce Bystrej. Napisano tam głównie o samym brodzie i że na przeciwko jest widok na cmentarz żydowski. To "na przeciwko" to za tablicą informacyjną. Tędy też kiedyś biegła droga na kirkut. Teraz jest ona częścią prywatnej posesji i wejść na teren cmentarza można od jego tyłu, czyli po stromym zboczu.

Obrazek

Kościół św. Anny w Końskowoli

Kościół, a może bardziej kościółek stoi w Końskowoli przy drodze Radom - Lublin od strony Puław. Po drugiej stronie drogi znajdują się resztki dawnego dworu, a może zamku Tęczyńskich pełniące długo rolę plebanii kościoła farnego znajdującego się ok. 200 metrów dalej po tej samej stronie drogi co kościół szpitalny, który jest bohaterem tego tematu.

Obrazek

Kościół św. Ducha w Markuszowie

Markuszów, którego istnienie potwierdzają dokumenty z XIV wieku, w wieku XVI znajdował się w rękach wyznającego kalwinizm Andrzeja Firleja. On to w roku 1557 zajął kościół parafialny i zorganizował w nim zbór kalwiński. Zmieniło się to gdy Markuszów przeszedł w ręce bratanka Andrzeja Firleja, Jana Firleja z Dąbrowicy i jego małżonki Gertrudy z Pnia Opalińskiej. Najpierw jednak małżeństwo Firlejów przeszło na katolicyzm.

Obrazek

Pałac Sonnenbergów w Kijanach

Nie tak dawno temu, bo w roku 1531 zanotowano pierwszą informację o zamku w Kijanach. Dobra te wówczas należały do rodu Komorowskich. Zamek najprawdopodobniej powstał wcześniej. Jeszcze w tamtych czasach Wieprz był rzeką spławną i ważną drogą spławiania zboża do Gdańska. Brodów na Wieprzu strzegły warownie. Jedną z nich był właśnie kijański zamek. Pod koniec wieku XVI przeszedł on we władanie Piotra Czernego (fundatora drewnianego kościoła w Kijanach), a potem, w wieku XVII stał się częścią dóbr Firlejów. Firlejowie zmodernizowali warownię, wybudowali wewnątrz niej wieżę mieszkalną. Znajdował się tu włoski ogród ziołowy. W pobliżu zamku zaś umieścili Firlejowie zwierzyniec. Jeszcze wtedy zamek stał pośród lasów, a wioska była przy nim malutka (tak to przynajmniej widział włoski podróżnik goszczący w tych okolicach w drugiej połowie XVII wieku). W inwentarzu dóbr Sanguszków z połowy wieku XVIII znajdują się informacje o fatalnym stanie budowli.

Obrazek

Strony

Subskrybuj RSS - woj. lubelskie