Markuszów, którego istnienie potwierdzają dokumenty z XIV wieku, w wieku XVI znajdował się w rękach wyznającego kalwinizm Andrzeja Firleja. On to w roku 1557 zajął kościół parafialny i zorganizował w nim zbór kalwiński. Zmieniło się to gdy Markuszów przeszedł w ręce bratanka Andrzeja Firleja, Jana Firleja z Dąbrowicy i jego małżonki Gertrudy z Pnia Opalińskiej. Najpierw jednak małżeństwo Firlejów przeszło na katolicyzm.

Pokaż Świątynie na większej mapie

Zanim Firlejowie dokonali zwrotu kościoła parafialnego (co nastąpiło w roku 1611) Gertruda zainteresowała się kapliczką Św. Stanisława stojącą w Markuszowie. Przeprowadzona w 1606 roku lustracja wykazała jej fatalny stan. Podjęto wtedy decyzję o jej wyburzeniu. Gertruda na miejscu kapliczki postanowiła wybudować kościół i obok niego szpital dla ubogich. Projektantem kościoła był Piotr Durie pochodzący z okolic Wenecji we Włoszech. Prawdopodobnie wzorem dla niego była kazimierska fara ale to tylko przypuszczenia. Szpital, który wg dzisiejszych standardów był przytułkiem, a nie zakładem leczniczym posiadał miejsce dla 12 osób. Budowę ukończono w roku 1609. Szpital utrzymywał się jedynie z darów, a te chyba nie były zbyt hojne. Już w połowie wieku XVII pisano o postępującej dewastacji kościoła i szpitala. W wieku XIX była to już niemal ruina. Do roku 1811. Wtedy to w Markuszowie doszło do pożaru w którym i kościół, i przytułek spłonęły. Kilka lat po tym wydarzeniu hr. Tarnowski podjął się odbudowy kościoła i szpitala. Nie wiadomo z jakim skutkiem - w 1892 roku Markuszów znów stał w ogniu i budynek szpitala uległ już całkowitej zagładzie. Kościół ponownie odbudowano w roku 1896, gdyż ucierpiał w pożarze jedynie częściowo. Zniszczony w wyniku bombardowań w 1939 roku dach kościelny naprawiono w roku 1942. Ani razu nie podjęto pomysłu dokonania zmian w wyglądzie kościoła i być może utrzymano jego pierwotną, renesansową formę. Kościół jest używany do celów liturgicznych poza okresem grzewczym. Podobnie jak końskowolski kościół szpitalny Św. Anny stoi przy samej drodze do Lublina i jest mijany tylko w pędzie, z rzadka oglądany.

Tablica erekcyjna z 1608 roku

Firlejowski Lewart umieszczony na kapliczce występuje pomiędzy umieszczonymi tam literami P D. Czyżby Piotr Durie? Czy może chodzi o coś innego?