Przy przy drodze Nasutów - Niemce znajduje się grób nieznanego żołnierza Armii Czerwonej poległego prawdopodobnie w 1944 roku. Gmina Niemce wymienia go pośród cmentarzy i grobów objętych opieką. W mojej pamięci jego obraz odbiega nieco od tego jaki zarejestrowałem aparatem w 2010 roku. Wydaje mi się, że wcześniej płyta umieszczona na grobowcu leżała bezpośrednio na ziemi. Były też słabo widoczne napisy. Ale pamięć lubi płatać figle - może wcale tak nie było? Wiem jednak, że grób ten jest dla mnie pretekstem by napisać o cmentarzu, który w tym miejscu został założony podczas I wojny światowej, a dziś nie ma po nim śladu na powierzchni ziemi.

W Janowie Biskupim (dawna nazwa obecnego Janowa Podlaskiego) miał swoją siedzibę biskup łucki. Miasto założono w wieku XV na prawie chełmińskim, a pierwsza informacja o zamieszkujących je Żydach pochodzi z wieku XVI (w dokumentach wspomniano o synagodze w Janowie). Samodzielna gmina wyznaniowa w Janowie powstała prawdopodobnie na początku wieku XVIII, wtedy też założono cmentarz. Został on w roku 1928 powiększony - przyłączono do cmentarza część przylegających do niego ogrodów. Zdewastowany podczas okupacji i być może po zakończeniu wojny. Obecnie na terenie cmentarza nie ma nagrobków jest on jednak ogrodzony.

Dwór w Rykach wybudowano w roku 1765. Najprawdopodobniej miał być siedzibą starosty ryckiego, którym w owym czasie był Stanisław Poniatowski (ojciec króla). S. Poniatowski był jednocześnie dzierżawcą dóbr ryckich, wojewodą mazowieckim i kasztelanem krakowskim. Dwór utrzymany był w stylu klasycystycznym. Otaczał go park. Od 1836 roku właścicielem Ryk - dotąd dóbr rządowych - został hrabia Jan Jezierski. Za jego sprawą przekomponowano park oraz przebudowano dwór w Rykach. Ostatnimi właścicielami dworu byli Marta i Zdzisław Marchwiccy. Budynek spłonął w roku 1980. Odbudowany został w 1990 roku i spełnia obecnie funkcje publiczne jako Urząd Stanu Cywilnego, Biblioteka Publiczna i Miejski Ośrodek Kultury.

Cmentarze żydowskie w Kurowie zostały zdewastowane podczas II wojny światowej. Pierwszy, stary, znajdował się przy synagodze - na południe od rynku, przy ulicy Nowej (kiedyś Bożnicznej). Użytkowany był prawdopodobnie od XVI wieku. W drugiej połowie wieku XIX powstał nowy cmentarz, na zachód od osady. Użytkowany był do roku 1942. Macewy z obu cmentarzy (tak jak mury synagogi) posłużyły jako tłuczeń do utwardzenia drogi do Klementowic. Na terenie starego cmentarza jak i synagogi jest obecnie nowa zabudowa. Pozostał jednak nowy cmentarz.

Parokrotnie robiłem zdjęcia kirkutu w Kurowie i później nie mogłem odnaleźć zdjęć. Nie dlatego, że w tajemniczy sposób znikały. Sam je usuwałem nie pamiętając co to trawnik czy łąka jest na zdjęciach. Przez cmentarz biegła wydeptana ścieżka (skrót z ulicy Blich do Zakładów Futrzarskich). Były też ślady przejazdu samochodów. Nie było żadnej tablicy informującej o tym co to za miejsce. Nadal jej nie ma. Ale można lokalizację cmentarza poznać z planu Kurowa umieszczonego nieopodal Urzędu Gminy. A cmentarz ostatnio się zmienił. Został zabezpieczony przed wjazdem na jego teren samochodów. Od strony Zakładów Futrzarskich postawiono betonowe słupki. Na przeciwległym końcu jeszcze widocznej "drogi" wykopano rów i pozostawiono niewielki nasyp ziemny.

W roku 1750 właściciel Izbicy otrzymał zgodę od króla Augusta III Sasa na założenie miasta i sprowadzenie do niego mieszkających w pobliskiej Tarnogórze Żydów. Było to 6 lat po nadaniu Tarnogórze przywileju zakazującego zamieszkiwania w niej wyznawcom judaizmu. Zakaz obejmował też przekraczanie mostu na Wieprzu rozdzielającym obie miejscowości. Miejscowość zamieszkana była niemal w całości przez Żydów. Do jej rozwoju przyczyniło się też powstanie szosy łączącej Lublin z Zamościem (1835 r.). Drewniana w większości zabudowa spłonęła w roku 1863. 6 lat później Izbica utraciła prawa miejskie. Kolejne zniszczenia przyniosła pierwsza wojna światowa. Wtedy też wyraźnie zmniejszyła się liczba mieszkańców osady. Wciąż jednak ponad 90% mieszkańców stanowiła ludność żydowska. Zabudowa osady nadal w większości była drewniana.
13 września 1939 roku do Izbicy dotarły niemieckie oddziały zmotoryzowane. 27 września wkroczyły oddziały Armii Czerwonej i pozostały w Izbicy przez tydzień. Ponieważ przez Izbicę przebiegała linia kolejowa i jedna z głównych szos osada od początku spełniała wymagania stawiane miejscom koncentracji ludności żydowskiej na terenach zajętych przez III Rzeszę. Już w grudniu 1939 roku trafiły tu transporty z Żydami z Łodzi i z Koła. W latach 1940-1941 następne transporty z Częstochowy, Kalisza, Głowna, Konina i Lublina.

Dziwna przy tym wydaje się informacja zamieszczona w Wikipedii:

Po powrocie wojsk niemieckich początkowo życie w miejscowości przebiegało w miarę spokojnie, działały miejscowe sklepiki i kramy. Okupacyjne władze początkowo nie wykazywały szczególnego zainteresowania tą grupą narodowościową skupiając się na zarządzaniu gmina i osadą poprzez zarządzenia. Dotkliwym problemem stawały się choroby, zwłaszcza tyfus plamisty, który przybrał w miejscowości rozmiary epidemii.

Kaplica Świętej Trójcy była jednokondygnacyjną budowlą znajdującą się na terenie zamku lubelskiego. Nie tego zamku, który dziś można oglądać. Obecny zamek wzniesiono w latach 1823-1826 i od początku planowano urządzić w nim więzienie.

Tuszów w gminie Jabłonna. Cmentarz znajduje się ok. 15 m od szosy Lublin - Bychawa. Dojść do niego można tylko przez pole uprawne.

Łukawka w gminie Baranów (woj. lubelskie)

Mogiła siedmiu powstańców. Prawdopodobnie byli to uczestnicy bitwy pod Żyrzynem. Być może ranni zabrani z pola walki, którzy zmarli w trakcie przemieszczania się oddziału do Baranowa.

Przy leśnej drodze, blisko południowego skraju wsi Chmiel (gmina Jabłonna, powiat lubelski) pochowano poległego w 1914 roku oficera rosyjskiego. Do dnia dzisiejszego na grobie znajduje się drewniany krzyż postawiony w latach trzydziestych. Marcin Dąbrowski nie jest pewien czy spoczywa tu tylko jedna osoba. Nikt tego nigdy nie sprawdzał, a mogiła nie została ujęta w ewidencji grobów wojennych tworzonej w okresie międzywojennym. Ewidencja austro-węgierska jak podaje M. Dąbrowski wymienia wiele mogił w bliskiej okolicy wsi i nie wiadomo czy tą też uwzględnia.

Kośmin w gminie Żyrzyn. W drugiej połowie XIX wieku Tadeusz Kossak wraz z żoną Anną z Kisielnickich wybudowali tu dwór w którym zamieszkali. Tu urodziła się Zofia Kossak-Szczucka (1889 r.) i spędziła dzieciństwo. W roku 1911 Kossakowie dwór sprzedali i opuścili Kośmin. Dziś budynek pełni funkcję szkoły, a jej patronką jest Zofia Kossak-Szczucka. Budynek nie jest wpisany do rejestru zabytków.