Cmentarz założono ok. 1800 roku. Po 108 latach zastąpiony nowym cmentarzem poza terenem zabudowanym. Do 1875 roku służył zarówno katolikom jak i unitom. Po likwidacji unii kościelnej teren cmentarza podzielono na dwie części. Południową użytkowali wyznawcy prawosławia, północną katolicy. Na środku cmentarza stała do okresu międzywojennego niedokończona kaplica cmentarna, której budowę rozpoczęto w połowie wieku XIX. W części prawosławnej dominowały mogiły ziemne. Obecnie zatarte.

Cmentarz znajduje się przy drodze do Białej Podlaskiej.

Szukając informacji o zaznaczonym na mapach cmentarzu w Stanisławowie Dużym (Justynowie) natrafiłem na wzmiankę o kantoracie ewangelickim w Giżycach. Informacja ta znajduje się w Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich w opisie gminy Rudno do której należały Justynów i Giżyce. Założyłem od razu, że skoro był kantorat musiał być też cmentarz. Ale po sprawdzeniu na mapach WIG nabrałem co do tego wątpliwości. To nie znaczy, że temat porzuciłem. Zapytałem o cmentarz na forum Dziennika Wschodniego. Przemysław Leniak od lat rozwijający tam temat Rudna podsunął mi mapę niemiecką z 1914 roku na której "coś jest".

Nie wiemy kiedy powstał cmentarz żydowski w Sławatyczach. Tak samo nie wiemy kiedy Żydzi w Sławatyczach się pojawili. Jak podaje Marta Kubiszyn mógł to być wiek XVII jak i koniec wieku XVIII. Obie te daty mogą być też prawdziwe, ponieważ między nimi jest okres w którym doszło do zniszczenia wielu miast na terenie Rzeczypospolitej. Tak więc koniec wieku XVIII może być okresem odrodzenia się społeczności żydowskiej w Sławatyczach po wcześniejszym jej zniszczeniu. W drugiej połowie XIX wieku jak i na początku wieku XX liczba ludności żydowskiej w Sławatyczach malała. Miasto przestało bowiem pełnić swoją ważną wcześniej rolę w handlu. Wielu mieszkających tu Żydów uciekło przed okupacją niemiecką wraz z Armią Czerwoną. Pozostali zamknięci zostali w getcie do którego przesiedlono także wyznawców judaizmu mieszkających w sąsiednich miejscowościach. Większość z nich w 1942 roku została przeniesiona do getta w Łomazach i tam zginęła (informacja ze strony Wirtualnego Sztetlu autorstwa Marty Kubiszyn). Nieco inaczej zagładę żydowskiej społeczności Sławatycz opisano na tablicy informacyjnej umieszczonej na bramie cmentarnej. Napisano tam bowiem, że ok. 600 mieszkańców getta zostało zabitych w Sławatyczach, a ok. 1000 przesiedlono do getta w Międzyrzecu Podlaskim skąd wywieziono ich do obozu zagłady.

Cmentarz znajduje się przy gruntowej drodze pomiędzy miejscowościami Krzewica i Łukowisko. Otoczony wałem ziemnym i rowem. Wejście na teren cmentarza znajdowało się od strony Krzewicy. Ja dotarłem do niego od strony Łukowiska.

Na cmentarzu spoczywają żołnierze polegli w bitwie jaka rozegrała się 29 sierpnia 1831 roku w okolicach wsi Manie i Rogoźnica w gminie Międzyrzec Podlaski. Powstańczy korpus dowodzony przez gen. Hieronima Ramorino rozbił korpus rosyjski prowadzony przez gen. Grigorija Rosena. Nie znana jest liczba poległych, którzy spoczęli w Maniach. Wiadomo tylko, że z inicjatywy ks. Adama Czartoryskiego odbył się uroczysty obiad wydany ku czci zwycięzców co zdaniem gen. Prądzyńskiego uratowało Rosena przed zupełną klęską. Więcej informacji na ten temat na stronie Ogólnopolskiej Komputerowej Bazy Cmentarzy Wojennych.

Znajdujący się na przeciwko cmentarza parafialnego w Międzyrzecu Podlaskim cmentarz żydowski został założony w roku 1810. Zlokalizowany w sąsiedztwie starszego kirkutu został zdewastowany podczas II wojny światowej. Jak zapisano na tablicy informacyjnej z około 1000 zachowanych macew i ich fragmentów tylko 80 pozostało na swoich miejscach. Podczas likwidacji międzyrzeckiego getta dochodziło do masowych mordów. Tu spoczywają ich ofiary. Cmentarz jest ogrodzony i zamknięty na klucz. Nie ma żadnych informacji na temat możliwości wejścia na jego teren.

Cmentarz wojenny w Zaraszowie Kolonii znajduje się około 100 m od szosy Bychawa - Wysokie. Od drogi oddzielają go pola. Na terenie cmentarza zachowały się 3 kopce mogił zbiorowych i 10 mogił pojedynczych.

Wzniesiony w 1791 roku nad brzegiem Bystrzycy pałac stanął w miejscu dawnego, XVI-owiecznego dworu drewnianego. Właścicielem klasycystycznej rezydencji był Ignacy Jan Rojowski. Jego potomkowie pozostawali właścicielami pałacu do czasu pozbawienia ich majątku dekretem na mocy dekretu PKWN z 1944 r. W chwili obecnej w pałacu mieści się Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy.

W roku 1996 pojawiły się publicznie pierwsze informacje o obozie w Krzesimowie. Niezależnie od tego czy nastąpiło to za sprawą odkrycia dokumentów, czy szczątków ludzkich podczas remontu drogi faktem jest, że w krzesimowskim folwarku funkcjonował obóz. Jedna ze wzmianek o obozie pojawiła się w Protokole drugiej odprawy kierowników powiatowych urzędów bezpieczeństwa publicznego w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Lublinie (po 6 stycznia 1945 r.). Kierownik Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Lublinie ppłk. Stanisław Szot w przemówieniu zatytułowanym "Omówienie całokształtu pracy" wśród wytycznych wymienia:

9. Volksdeutschów i ukraińskich zdrajców przesyłać do obozu w Krzesimowie.

Bezpieka wykorzystywała określenia "volksdeutsch" jak i "ukraiński zdrajca" w walce politycznej. Jest bardzo prawdopodobne, że wśród więźniów obozu w Krzesimowie mogli znaleźć się także rzeczywiści volksdeutsche jak i Ukraińcy w większości jednak trafiali tam ludzie związani z podziemiem niepodległościowym. Nazywanie ich volksdeutschami jak i Ukraińcami miało pomóc w izolacji więźniów od społeczeństwa.

Protokół o którym wyżej napisałem opublikowano w zbiorze dokumentów wydanym przez IPN zatytułowanym "Rok pierwszy. Powstanie i działalność aparatu bezpieczeństwa publicznego na Lubelszczyźnie (lipiec 1944 - czerwiec 1945). W przypisie podano następujące informacje o obozie:

Obóz w Krzesimowie (woj. lubelskie) utworzony został 11 X 1944 r., przekształcony w Centralny Obóz Pracy, a następnie na przełomie maja i czerwca 1945 r. zamieniony w kolonię rolną więzienia na Zamku w Lublinie.

Już podczas I wojny światowej w lesie za murami folwarcznymi założono cmentarz wojenny. Ten sam teren w celach grzebalnych wykorzystały władze obozu. Najczęściej podaje się, że mogło tu zostać pochowanych około 1500 osób. Po likwidacji obozu cmentarzysko było miejscem pozyskiwania piachu i składowiskiem odpadów. Po 1996 roku zaczęły się tu pojawiać krzyże poświęcone ofiarom wojny i represji powojennych których miejsce pochówku pozostaje nieznane.

Pałac w Krzesimowie wybudowany został na początku XIX wieku dla rodziny Stamirowskich. Pierwotnie był to pałac na sztucznie powstałej wyspie. Od "lądu stałego" odcięty kanałem i stawem. Obecnie staw jest zarośnięty. Ostatnimi właścicielami byli Dreccy, którzy weszli w posiadanie pałacu i Krzesimowa w 1907 roku.