Przejeżdżając drogą Annopol - Stalowa Wola nie sposób ominąć Borów. Przy drogach wjazdowych do wsi ustawiono tablice informujące o tragedii jaka spotkała jej mieszkańców w 1944 roku. Akurat podczas mojej ostatniej wizyty tablica od strony Annopola była zniszczona ale zrobiłem już wcześniej jej zdjęcie.

O cmentarzu z I wojny światowej w Opoczce Małej dowiedziałem się z umieszczonego na stronie internetowej gminy Annopol wykazu zabytków. Nie ma go na mapach WIG ani żadnych innych z pomocą których usiłowałem go zlokalizować. Być może zachowano o nim pamięć głównie dlatego, że na jego terenie pochowano też żołnierza Wojska Polskiego poległego we wrześniu 1939 r.? Faktem jest, że cmentarz istnieje i w roku 2007 został odnowiony przez gminę.

Nieopodal Celejowa znajduje się miejsce, w którym wg miejscowych podań dokonano egzekucji na niedoszłych powstańcach styczniowych. Około czterdziestu ludzi oczekiwać miało w jednym z wąwozów w okolicach Rąblowa na nadejście partii powstańczej by się do niej przyłączyć. Zanim do tego doszło kryjówkę odnaleźli kozacy i zmasakrowali bezbronnych. Ciała zabitych jak i kilkunastu żywych przetransportowano do Celejowa. Tu w pałacu miał przebywać (na tablicy informacyjnej napisano, że "u dziedzica Klemensowskiego") komisarz carski, który polecił wyprowadzić pojmanych za rzekę i tam powiesić lub rozstrzelać. Wg innej wersji, z którą zetknąłem się parę lat temu polecono tam żywym jeńcom pochować zabitych. Potem mieli być i oni zabici, a następnie pochowani w przygotowanej dla towarzyszy mogile. Na początku XX wieku postawiono w tym miejscu drewniany, duży krzyż. W roku 2007 ustawiono kamień z metalowym krzyżem.

Dwór w pierwszej połowie XIX wieku wzniesiono dla rodziny Marianny z Czempińskich Piaskowskiej - dziedziczki Zadybia od 1833 roku. Był przebudowywany w drugiej połowie XIX wieku oraz w 1960 roku gdy umieszczono w nim szkołę.

Na terenie cmentarza rzymskokatolickiego w Sosnowicy (woj. lubelskie) znajduje się kwatera powstańców.
14 marca 1863 roku dwa oddziały powstańców zaatakowały Sosnowicę w celu rozbicia stacjonujących tu oddziałów rosyjskich. Zdobyły osadę. Nic nie wspomina się o poległych w tej bitwie lecz wątpliwe jest by rozbito dwie roty piechoty bez ponoszenia strat własnych.

Budowniczym dworu był Adam Przanowski, który nabył dobra potoczkowskie (powiat janowski, gmina Potok Wielki) od Wolskich w 1870 roku. Ostatnim właścicielem pozbawionym majątku w 1944 roku był Wacław Przanowski. Od 1961 roku dwór jest siedzibą szkoły rolniczej (Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Potoczku). W pobliżu dworu znajdują się także zabudowania folwarczne wraz z nim wpisane do rejestru zabytków.

Ostrów - jak sama nazwa wskazuje - był wyspą. Osadę założono bowiem w pobliżu rzeki Tyśmienicy, w sąsiedztwie bagien i jezior. Ale był też wyspą innego rodzaju. Odcięcie od świata, którego doświadczał sprawiło, że jego historia była czasami inna niż nawet całkiem bliskiej okolicy.

Jak napisano na stronach Wirtualnego Sztetlu: w Sosnowicy prawdopodobnie był kirkut. Sosnowica nie była i nie jest dużą miejscowością. Mieszkało w niej mniej niż 300 wyznawców judaizmu. Kirkut powstał prawdopodobnie w latach trzydziestych dwudziestego wieku. Nie odnalazłem go na przedwojennych mapach WIG. Gdy mapy te powstawały prawdopodobnie jeszcze cmentarza nie było. Dziś jest miejscem w lesie. Na informacje o tym cmentarzu trafiłem przeglądając opis trasy turystycznej. Słowa "Z Sosnowicy szlak prowadzi obok dawnego cmentarza żydowskiego - kirkutu" były dla mnie wystarczającą zachętą. Do opisu załączono tylko miniaturkę zdjęcia tablicy informacyjnej. Miejsce to jest też zaznaczone na mapie gminy znajdującej się w centrum osady.

W roku 1942 w Lasach Parczewskich powstał duży żydowski obóz rodzinny. W pobliżu bagna o nazwie "Rude Bagno". Było to miejsce trudno dostępne. Dziś bagno wysycha. Ukrywający się tu ludzie mieszkali w ziemiankach i jak napisano w paru miejscach trafili tu uciekając z transportów i gett. Obóz ten podobno był ochraniany przez działający tu od przełomu lat 1941/1942 oddział partyzancki założony przez zbiegłych z niewoli czerwonoarmistów. Trwało to do początku grudnia 1942 roku. Wtedy to Niemcy przeprowadzili w Lasach Parczewskich akcję przeciwko partyzantom. Podczas jej trwania otrzymali też informację o ukrywających się w lesie Żydach. Informację potraktowali jako pewną, ponieważ zachowana relacja jednego z żandarmów opowiada o dwukrotnym przeczesywaniu wskazanego rejonu lasu zanim dostrzeżono blaszane kominy wystające z ziemianek. Wszystkich ukrywających się zamordowano. Pochówku dokonali na polecenie Niemców przybyli wcześniej na miejsce Polacy (napisano, że przybyli z Parczewa). Nie był to koniec żydowskich obozów rodzinnych w Lasach Parczewskich. Powstawały następne, lepiej ukryte i zamieszkiwane przez mniejszą liczbę osób. Szacuje się, że przewinęło się przez nie około 2 tysięcy ludzi. Wojnę w nich przeżyło zaś 200 osób. Od wiosny 1943 roku ochronę nad obozami sprawował żydowski oddział partyzancki dowodzony przez Chila Grynszpana. Ochraniał przed Niemcami jak i przed pospolitymi bandytami także ukrywającymi się i w lasach.

Obóz przy Rudym Bagnie stał się cmentarzem. W pobliżu miejsca w którym się znajdował postawiono pomnik. Znajduje się on około 250 m od wąskiej asfaltowej drogi biegnącej przez las w okolicach wsi Białka.

W mogile zbiorowej spoczywa prawdopodobnie piętnastu żołnierzy poległych w lipcu 1915 roku. Ich ciała przeniesiono w obecne miejsce w roku 1995 o kilkanaście metrów od poprzedniej lokalizacji przy stromym stoku, który zaczęto wykorzystywać jako kopalnię piachu. Przy mogile przebiega szosa Ostrów-Ewunin.