Mogiła powstańców w pobliżu drogi do Sokołowa Podlaskiego.

Osadnictwo żydowskie w Wysokim Mazowieckim zaczyna się na początku wieku XVIII. A za sprawą ówczesnego właściciela tej miejscowości pragnącego przywrócić jej dawne znaczenie po zniszczeniach spowodowanych wojnami. Być może w tym też czasie w Wysokim powstał kirkut. O widocznym wzroście liczby Żydów można mówić właściwie po 1822 roku. Od połowy wieku XIX do II wojny światowej Żydzi stanowią większość mieszkańców Wysokiego Mazowieckiego. Ich historię na stronie Kamienie mówią opisał Karol Głębocki.

Lapidarium powstało w latach osiemdziesiątych XX wieku na części terenu istniejącego w tym miejscu od wieku XVIII cmentarza rzymskokatolickiego z wydzieloną częścią prawosławną. Wokół eklektycznej kapliczki zgromadzono najcenniejsze nagrobki.

Pomnik wystawiony w setną rocznicę bitwy, w 1931 roku. Podstawowe informacje o bitwie zapisano w kamieniu z którego pomnik wzniesiono.

Siedlce stały się własnością Michała i Anny książąt Czartoryskich przed 20 sierpnia 1672 r. Z tego bowiem dnia pochodził przywilej przez nich nadany mieszczanom siedleckim po pożarze miasta nadający im własność dziedziczną gruntów, placów i domów. Tak przynajmniej podano w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Poprzednimi właścicielami były rody Olędzkich (nazywanych też Siedleckimi) i prawdopodobnie Wodyńscy. Nie wiadomo czy jeszcze za czasów tych poprzednich właścicieli Siedlec wzniesiono drewniany dwór o którym wspomniano w dokumentach z końca wieku XVII. Przed rokiem 1730 w jego miejscu wzniósł murowany pałac Kazimierz Czartoryski syn Michała żonaty z Izabellą Morsztynówną. Gruntowny remont tegoż pałacu przeprowadzono na polecenie syna Kazimierza - Michała Fryderyka Czartoryskiego w latach 1769-1770. Dziesięć lat później znów pałac gruntownie przebudowano. Z polecenie Aleksandry Ogińskiej (córki Michała Fryderyka Czartoryskiego) projekt przebudowy stworzył Stanisław Zawadzki. Pojawiła się nowa elewacja frontowa. Budynek główny podniesiono o jedną kondygnację i dobudowano skrzydła poprzeczne.

Nowy (trzeci z kolei) cmentarz żydowski w Siedlcach został założony w 1825 roku. Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1855 roku. W tym czasie społeczność żydowska Siedlec stanowiła większość w ogólnej liczbie mieszkańców miasta. Pierwszy (którego teren jest dziś zabudowany) założono prawdopodobnie w wieku XVII (a zaorano i usunięto pozostałe nagrobki w 1949 r.).

Cmentarz żołnierzy poległych w wojnie polsko-bolszewickiej i II wojnie światowej.

1 Dywizja Piechoty Legionów im. Józefa Piłsudskiego określana była jako jednostka elitarna. Kadra oficerska w większości miała rodowód legionowy. Wchodzący w skład Dywizji 1 pułk piechoty związany był z tradycją I Legionu. 5 p.p z II Dywizją Legionów. Już 27 VIII - 1 IX 1939 pociągami Dywizja została przetransportowana z Wilna w rejon Wyszkowa. Miała wchodzić w skład Grupy Operacyjnej "Wyszków". W rzeczywistości tworzyła jej trzon - dowódca Dywizji był jednocześnie dowódcą GO. Do walki GO przystąpiła 5 IX 1939 r. 1 D.P., która miano Marszałka otrzymała w 1938 r. szybko zyskała inne miano u swoich przeciwników. Została nazwana żelazną dywizją. Po 11 IX 1 DP wchodziła w skład nowoformowanej armii pod dowództwem gen. Przedrzymirskiego. 11 IX zajęła Kałuszyn i znalazła się w okrążeniu. W swoich wspomnieniach opublikowanych po wojnie, gen. Kowalski (dowódca 1 DP Legionów) napisał odnośnie dnia 11 IX "(...) tegoż dnia dowództwo niemieckie ogłosiło przez radio, że sławna 1 dywizja piechoty Legionów została otoczona i musi się poddać. Na odprawie dowódców zarządziłem, aby podać te wiadomości radia niemieckiego naszym żołnierzom i wyjaśnić, że dywizja może być otoczona, ale przejdzie gdzie chce po brzuchach niemieckich". W nocy 13 IX podjęła próbę przebicia się.

Cmentarz w Seroczynie powstał prawdopodobnie w drugiej połowie XIX wieku. Pewny tego nie jestem. Jednak w Słowniku Geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich brak wzmianki o społeczności żydowskiej w Seroczynie. Jest za to informacja o społeczności żydowskiej zamieszkującej teren gminy Wodynie w 1827 roku - 434 osoby. Ale w Wodyniach i jego okolicach nie odnalazłem cmentarza żydowskiego na starych mapach. W roku 1921 spis powszechny wykazał w Seroczynie blisko 200 osób wyznania mojżeszowego. Jeszcze przed II wojną światową rozebrano tu synagogę. Podczas okupacji niemieckiej cmentarz zdewastowano usuwając i rozbijając nagrobki. Jednak teren cmentarza do dziś nie został wykorzystany w innych celach. Częściowo zachował się rów go otaczający, nie ma ogrodzenia i bramy.

Widok od ulicy Glinianej

Jadąc do Kozłowa pewien byłem, że zobaczę pozostałości gródka. Jednak myliłem się. To co wygląda na gródek stożkowy może wcale nim nie jest?