Złe miejsca dla ślimaków

Miejsce to dziś jest siedzibą muzeum Józefa Ignacego Kraszewskiego. Romanów stał się własnością Kraszewskich w roku 1846. Wcześniej należał do Sanguszków, Leszczyńskich i Sapiehów. W miejscu dzisiejszego dworku stał drewniany domek myśliwski. Okolice do dziś są obficie pokryte lasami. Ostatni z Sapiehów w Romanowie - Teofila Sapieha z synem Aleksandrem - sprzedali Romanów w 1801 roku Błażejowi i Annie Malskim. Ci ostatni w miejscu domku myśliwskiego wznieśli w latach 1806-1811 parterowy dworek. Piwnice zachowali z wcześniejszej budowli. Wybudowali także w parku kaplicę. Zofia Malska, córka Błażeja i Anny wyszła za Jana Kraszewskiego. I tak dworek Malskich stał się dworkiem Kraszewskich. Najstarszym dzieckiem Zofii i Jana Kraszewskich był urodzony w Warszawie Józef Ignacy Kraszewski. Często przebywał we dworze dziadków. Także później, gdy dwór był już własnością jego młodszego brata - Kajetana Kraszewskiego - Józef Ignacy chętnie go odwiedzał.

Związany mocno z Sapiehami Kodeń posiada pałacyk. Wybudowała go pod koniec XVIII wieku od strony Terespola (wtedy na skraju miasta) Elżbieta z Branickich Sapieżyna. Budynek wielokrotnie był przebudowywany. Dziś pełni rolę Domu Pomocy Społecznej. Zdjęcia wykonałem tylko z daleka.

Pisząc o Kodniu nie sposób ograniczyć się do jednego kościoła czy pominąć ród Sapiehów. Miasto bowiem zostało założone na podstawie przywileju lokacyjnego z 1511 roku uzyskanego przez Jana Sapiehę. Jan Sapieha jest twórcą potęgi rodu. Zaczynał podobnie jak jego ojciec jako pisarz. Jeszcze wtedy był chrześcijaninem odłamu wschodniego i nosił imię Iwan. Szybko awansując trafił na dwór królewski i został wysłany do Rzymu. Tam przeszedł na katolicyzm. Uzyskał też od papieża przywilej budowy kościoła w którym modlić się będą mogli wyznawcy obu odłamów chrześcijaństwa. Przywilej ten miał związek z "unią florencką" łączącą oba kościoły.

Niewiele wiadomo o samym cmentarzu. Prawdopodobnie powstał nie długo po założeniu miasta, a może dopiero w XVIII wieku? Daty nie pomogą ustalić macewy - nie ma ich. Zostały użyte przez Niemców do budowy drogi przed atakiem na ZSRR. Część być może trafiła w prywatne ręce. Ich odnalezienie mogłoby pomóc w określeniu wieku cmentarza. Także rozmiary cmentarza nie są pewne. Teren niegdyś ogrodzony, a ograniczony z 3 stron ulicami może być tylko częścią kirkutu. Teraz ani nie upamiętniono Żydów kodeńskich ani nie umieszczono informacji o cmentarzu na jego terenie.

Do cmentarza można dojść od rynku ulicą Spółdzielczą. Cmentarz znajduje się na jej końcu, na przeciwko skupu żywca. Widok z końca ulicy Spółdzielczej w stronę rynku. Teren zielony po lewej stronie to cmentarz żydowski.

Gdy jechałem do Kostomłotów i nawet gdy już w nich byłem czułem ogólny spokój. Było cicho i upalnie. Teraz gdy szukam materiałów do napisania o cerkwi dla której tam pojechałem jest zupełnie inaczej. Mam tu historię pełną walk religijnych - taki zupełnie inny świat, świat równoległy do którego nie wjeżdżają turyści.

Zainteresowani wiedzą, że mizar to cmentarz muzułmański. Niezainteresowani czytelnicy właśnie się tego dowiedzieli. W Polsce jest takich cmentarzy 7 (podobno).
Wikipedia:Mizary przeważnie usytuowane są na niewielkim wzniesieniu, zbudowane ściśle według zasad islamu dla tego typu miejsc. Mogiły ułożone są w regularne rzędy zwane safami i obłożone polnymi kamieniami. W ten sposób, by największy znajdował się przy głowie zmarłego, a najmniejszy u jego stóp. Każdy grób wieńczy tablica inskrypcyjna - półkolistym kamieniem z wyżłobionym na górze półksiężycem i gwiazdami. Niżej znajduje się napis w języku arabskim lub polskim, podczas zaborów także rosyjskim.

Cmentarz na który wpadłem przypadkiem podczas przeglądania serwisów lokalnych. Wcześniej nie miałem bladego pojęcia, że obok gminy wyznaniowej w Kocku funkcjonowała jeszcze jedna - chyba najmniejsza na Lubelszczyźnie.

Próżno szukać na współczesnych mapach Łysobyków. W latach 50 lub 60 wieś (kiedyś miasto) zmieniła nazwę na Jeziorzany. Cmentarz żydowski ulokowano daleko od centrum, na wzniesieniu. Rozrastająca się wieś, Przytoczno wchłonęła ten teren. Po wojnie zdewastowany cmentarz zajęły gospodarstwa rolnicze. Chwała ludziom, którzy zachowali pamięć o Żydach z Łysobyków. Serwis Przytoczna, na którym natrafiłem na te informacje dostępny jest po kliknięciu w ten odnośnik.

Choć Rejowiec jako miasto zaistniał za sprawą Mikołaja Reja to jednak nie z tą osobą wiązać należy pałac. W końcu Rej to wiek XVI, a pałac powstał w pierwszej połowie XIX wieku. Reyowie mieszkali w XVIII wieku w Krupem, gdzie mieli dworek pobudowany obok zamku, który też do nich należał. Wcześniej prawdopodobnie mieszkali w samym Rejowcu i być może posiadali tu swoją rezydencję.

Wracając nocą z Lebiedziewa do Puław przejeżdżałem przez Rossosz. Uwagę moją zwróciły białe krzyże stojące przy drodze. Następny wyjazd w te rejony musiał o tą miejscowość zahaczyć w dzień. Po przyjeździe odkryłem, że krzyże są pomnikiem, a całość znajduje się na przeciwko drewnianego kościoła. Kościół chyba zasługuje na osobny temat. Tu będzie o wysepce na środku skrzyżowania dróg na której umieszczono pomnik, a wcześniej była tu już przydrożna kapliczka.

Widok całości

Zespół pałacowo-parkowy w Zawieprzycach budowano na gruzach istniejącego w tym samym miejscu, w XVI wieku, zamku Zawieprzyckich. Wiek XVII był dla tego zamku Zawieprzyckich serią zmian właścicieli. Ostatni z tej serii - Atanazy Miączyński rozpoczął z pomocą Tylmana z Gameren przebudowę zamku. Obok tej budowli wzniesiono kaplicę i lamus. Większość prac zakończono przed 1680 rokiem. A potem... potem Atanazy został wezwany przez Jana III Sobieskiego na wyprawę pod Wiedeń. Wyruszając złożył w kościele w Kijanach, modląc się pod obrazem posiadającym cudowną moc obietnicę. Obiecał, że po powrocie w miejsce drewnianej świątyni postawi murowaną. Słowa dotrzymał i w Kijanach wymurowano kościół.

Rzut obiektywu na Zawieprzyce z drogi Lubartów - Łęczna