Złe miejsca dla ślimaków

Żydzi w Warce zaczęli osiedlać się w połowie XVIII w. Już w 1800 roku stanowili ponad połowę wszystkich mieszkańców Warki. Stan ten utrzymywał się też w początkach II RP. Najsławniejszą postacią społeczności żydowskiej Warki był cadyk Izrael Icchak Kalisz. Przed przybyciem do Warki kształcił się u samego "Widzącego z Lublina" czyli Jaakowa Icchaka Ha-Levi Horowitza - jednego z pierwszych chasydów na Lubelszczyźnie i nauczyciela wielu następnych cadyków. Jednak największy wpływ na Kalisza miał w okresie pobierania nauk mieszkający w Przysusze cadyk Simcha Bunem.

Z Wikipedii:

Posiadłość została założona ok. połowy wieku XVI w. przez Piotra Firleja, i miała ona wtedy profil obronny. Obecny pałac w stylu barokowym zbudowano w drugiej połowie XVII w. W 1693 roku Tylman z Gameren sporządził projekt przebudowy zamku dla marszałka wielkiego koronnego Józefa Karola Lubomirskiego, ale nie wiadomo, czy został on w pełni zrealizowany. W roku 1705 podczas wojny północnej pałac został częściowo zniszczony. Odbudowany z funduszy księcia Pawła Karola Sanguszki, według projektu Pawła Antoniego Fontany zyskał m.in. portyk i trzecią kondygnację. Poza tym wyposażono wnętrza, dobudowano ogrodzenie oraz uporządkowano wystrój parku za pałacem. Potem rezydencja wielokrotnie zmieniała właścicieli. Był on pod administracją Banku Polskiego w XIX wieku, jak również pełnił funkcję szpitala wojskowego. W 1925 pałac kupiło Zgromadzenie Zakonne Braci Kresowych. Rok 1933 nie zapisał się dobrze w historii tego zabytku - pożar, który wybuchł w rezydencji zniszczył dach i wnętrza pałacowe. Zarząd Miejski wykupił ruinę wraz z ogrodem w latach 1935-1938. Odbudowa i remont generalny miał miejsce już po II wojnie światowej, w latach 1950-1970. Obecnie pełni funkcję siedziby Starostwa Powiatowego w Lubartowie.

Bobrowniki jako miasto pojawiły się w historii Polski w roku 1485. W r. 1660 liczyły ok. 2 tys. mieszkańców. Rozwojowi sprzyjało położenie miasta na szlaku handlowym. Rozwój trwał do ok. 1780 r. Przez pięć lat poczynając od tego roku epidemie zabrały ponad 1600 mieszkańców. Miasto już się nie podźwignęło. Budowa twierdzy w Iwangorodzie przypieczętowała upadek miasta - wielu bobrowniczan przeprowadziło się bliżej nowych miejsc pracy w Irenie i Iwangorodzie (Dęblinie). Utrata praw miejskich to już była tylko formalność potwierdzająca rzeczywistość.

Cmentarz przy drodze krajowej nr 17. Założony dla poległych w I wojnie światowej. Lecz spoczywają tu też polegli w wojnie następnej.

Cmentarz ten zlokalizowany jest pomiędzy miejscowościami Garbów i Zagrody.

Baranów, którego historia sięga XIV wieku od początku był ośrodkiem rolniczym i garncarskim. Ludność żydowska zaczęła się tu osiedlać ok połowy XVII w. Posiadała tu cmentarz, synagogę i szkołę.

Znajduje się na terenie cmentarza dawnych Włostowic (od 1934 r. część Puław). Tablica umieszczona na mogile informuje, że leżą tu żołnierze austriaccy i niemieccy polegli w latach 1914-1915.

Na początku XVI w. miejscowość Krupe należała do rodu Krupskich. Oni to posiadali nad rozlewiskiem Wieprza zamek drewniany o którym pisano w 1523 roku. Zmiany nastąpiły dopiero po nabyciu posiadłości przez Pawła Orzechowskiego. Był to rok 1577. Orzechowski - młodszy brat macochy Jana Zamoyskiego - stał dopiero u progu kariery politycznej i miał możnego protektora w Zamoyskim. Pierwszym krokiem przebudowy było wymurowanie zamku. W latach 1604-1608 do zamku dobudowano kolejne części i umocnienia. W ten sposób powstała tu renesansowa forteca bastejowa. Pacyfizm arianina wyraził się może w tym, że basteje były użytkowane jako mieszkania. Do zamku właściwego dobudowano części mieszkalne. Mury zewnętrzne otoczyły nie tylko zamek ale teren o charakterze "rekreacyjnym". Dlatego dwie basteje znajdowały się w pewnym oddaleniu od samego zamku. Obecnie istnieją tylko fragmenty jednej z nich.

Temat społeczności żydowskiej w Gniewoszowie pojawił się w kręgu moich zainteresowań dość późno i raczej nieoczekiwanie. W prasie natknąłem się na opis poszukiwań synagogi w Gniewoszowie. Opisano tam jak miejscowi informatorzy usiłowali przekonać pytającego o synagogę do twierdzenia, że w Gniewoszowie społeczności żydowskiej nie było. Ostatecznie ustalono, że zniszczony budynek mieszkańcy Gniewoszowa odbudowali i urządzili w nim remizę strażacką. Czemu miały służyć zaprzeczenia istnienia gniewoszowskich Żydów?