Złe miejsca dla ślimaków

Cmentarz znajduje się w rozwidleniu dróg za rzeką Rawką (patrząc od strony Bolimowa). Choć z dat śmierci tu pochowanych żołnierzy wynika, że zakończono tu chować poległych w maju 1915 nie musi to być prawdą. Możliwe, że tu pochowano także poległych w ostatnim ataku gazowym. Informacje na temat ich miejsca spoczynku były utajnione tak jak sam fakt ich śmierci spowodowanej zmianą kierunku wiatru gnającego chmurę śmiercionośnego chloru.

Mogiła wśród pól. Widoczna z drogi Miedniewice - Popielarnia. To tu, tak jak w Guzowie i Wiskitkach pochowano żołnierzy poległych po pierwszym ataku gazowym (31 V 1915).

Cmentarze wojenne w Guzowie

Guzów w opisach wydarzeń roku 1915 znajduje się w cieniu Bolimowa. Tereny te podobnie jak na froncie zachodnim okolice Ypres w 1915 roku były miejscem prowadzenia eksperymentów. Eksperymentów okrutnych. Nie ma tu bowiem miejsca na prowadzenie ofensyw, ataków, zdobywanie terenu. Z prostej przyczyny. Niemcy część sił przenieśli na inny teren działań by wspomóc swojego sojusznika. Działania prowadzone pod Bolimowem i pod Ypres miały ten fakt ukryć przed przeciwnikami.

Na zdjęciu dzwon w Bolimowie wykonany z pojemnika na ciekły chlor (tak przynajmniej mówią na miejscu)

Pałac Sobańskich w Guzowie to przykład budownictwa ery przemysłowej. Dla odróżnienia choćby od pałaców budowanych choćby w Łodzi przez tamtejszych przemysłowców, tu mamy korzenie arystokratyczne i przemysł rolniczy. Również smak bardziej wysublimowany. Obecny fatalny stan budynku i parku wymagają jak najszybszej reakcji dla szczególnego piękna jakie w sobie zawierają.

W Górze Puławskiej poza cmentarzem wojennym jest też mogiła na cmentarzu parafialnym. Nie wiele o niej wiadomo. Pojawia się w wykazie PTTK i w opracowaniu M. Dąbrowskiego. Informacji jednak jest tyle ile zapisano na tablicy umieszczonej na samej mogile.

Kierując się informacjami z wykazu istniejących cmentarzy z I wojny światowej w dawnym województwie lubelskim, a opracowanego przez Wojskowy Oddział PTTK w Chełmie wybrałem się do Nowego Pożoga leżącego w pobliżu Końskowoli.

Może to lenistwo ale zamiast się rozpisywać na temat tego zamku odeślę do strony na której znalazłem chyba najpełniejsze informacje - Zamki Polskie

Powstanie tego zamku wiązane jest z rodem Odrowążów. Popełnili oni jednak pewien błąd. Na miejsce pod budowę wybrali wzgórze lessowe i fundamenty nie sięgnęły skały. Choć niewielki, znalazło się dla niego miejsce w kronice Długosza.

Wg tabliczek informacyjnych zamek powstał w XIV w. W pewnym sensie jest to prawda. Ok. 1397 roku powstał tu zamek w miejscu wcześniejszego drewnianego grodu. Sama nazwa wsi Kurozwęki pojawiała się już w dokumentach z XIII w. Zakłada się, że postawienie zamku związane jest ze wzrostem znaczenia rodu Kurozwęckich przy dworze królewskim. Ten pierwszy zamek to coś zupełnie innego niż można zobaczyć obecnie. Na wzniesieniu nad rozlewiskiem pobliskiej rzeczki, wzmocnionym drewnianymi balami wzniesiono bowiem mur, a na terenie nim ograniczonym wzniesiono czterokondygnacyjną wieżę. Reszta zabudowy była zapewne drewniana. Opis wg mnie ani trochę nie przypomina tego co dziś można zobaczyć. Dziedziniec był brukowany a wieża zwieńczona drewnianym poddaszem mieszkalno-strażniczym. Przez cały wiek XV trwały drobne przebudowy podnoszące poziom dziedzińca. Obok pierwszej wieży pojawiają się prawdopodobnie następne dwie zaopatrzone w otwory strzelnicze. Ostatni wysiłek związany z przebudową zamku podjęli Kurozwęccy na przełomie XV i XVI w. Ostatecznie jako wiano przeszedł on w ręce Lanckorońskich. Ci przez dwa wieki doprowadzili poprzez kolejne modernizacje i przebudowy do połączenia stojących dotąd samodzielnie budynków. W ten sposób w XVII w zamek jest już budowlą posiadającą dwa skrzydła mieszkalno-reprezentacyjne. Kolejne podniesienie poziomu dziedzińca sprawiło, że dotychczasowe przyziemie znalazło się już pod ziemią tworząc piwnice. W 1746 roku przeprowadzono prace związane z wymianą okien, budową pieców i ich kominów oraz naprawą sklepień piwnicy. Ogólnego kształtu budynek już nie zmienił w trakcie tych prac.

W Przyłęku w powiecie garwolińskim w 1915 roku, w nieistniejącym dziś dworze funkcjonował szpital rosyjski. Zmarłych żołnierzy armii carskiej chowano na założonym w pobliżu cmentarzu. Wg informacji od Tomasz Kulińskiego było tu 116 mogił widocznych jeszcze po II wojnie światowej. Teraz... Teraz jest inaczej.