woj. lubelskie

Cmentarz żydowski w Tarnogrodzie

Cmentarz powstał być może pod koniec wieku XVI. Dokładna data jego założenia nie jest znana choć obok roku 1588 podaje się też wiek XVIII. Nekropolia służyła zgodnie z przeznaczeniem do 1942 roku. Została zdewastowana podczas okupacji niemieckiej. Macewy wykorzystano do utwardzania ulic w Tarnogrodzie. Wg informacji umieszczonych na stronie Wirtualnego Sztetlu cmentarz ogrodzono w roku 1985, a na jego terenie zebrano odzyskane fragmenty około 100 macew. Tablica informacyjna umieszczona przy bramie cmentarnej podaje informację o odrestaurowaniu nekropolii w latach 1986-1990 za sprawą Charlesa Schroeibera (tak nazwisko zapisano na tablicy informacyjnej, na pomniku na terenie cmentarza zapisano "Schreiber") oraz rodziny Schorerów.

Obrazek

Grób Józefa Domańskiego

Podlaski to mała osada (przysiółek?) na skraju gminy Włodawa, tuż przy granicy z gminą Hańsk. Przyjechałem tu zobaczyć cmentarz z I wojny światowej ale znalazłem coś jeszcze - grób i jego historię. Nie mam pewności co do przynależności administracyjnej tego terenu. Najbliżej znajdują się Podlaski ale cmentarz wojenny znajdujący się obok grobu opisywany jest jako cmentarz w Osowie (gmina Hańsk)

W lesie, w sąsiedztwie cmentarza żołnierzy poległych w I wojnie światowej znajduje się pojedyncza mogiła. Nie ma na niej żadnych informacji. Ale to nie znaczy, że spoczywa tu ktoś nieznany. W pobliżu mogiły i cmentarza znajduje się gospodarstwo w którym można poznać historie związane z mogiłą i cmentarzem. Duża to zapewne zasługa nauczycielki miejscowej szkoły, która powtarzała dzieciom by pamiętały o przeszłości miejsc w których żyją. W przypadku mogiły zapamiętano nie tylko nazwisko pochowanego tu żołnierza. Także okoliczności jego śmierci i miejsce z którego pochodził.

Obrazek

Cmentarz żydowski w Biłgoraju

Nowy cmentarz żydowski w Biłgoraju powstał na początku XIX wieku. Zajmował 2 ha ziemi. Zniszczony przez okupantów niemieckich podczas II wojny światowej. W latach osiemdziesiątych ogrodzony. Z ocalałych macew stworzono lapidarium. Wiele odzyskanych macew leży na terenie cmentarza.

Obrazek

Kwatera wojenna w Księżpolu

Cmentarz w formie kurhanu zlokalizowany jest na terenie cmentarza parafialnego. Brak informacji o datach czy też liczbie pochowanych tu żołnierzy. Obok kopca znajduje się kwatera żołnierzy poległych we wrześniu 1939 roku.

Będąc w Księżpolu pomyliłem cmentarze. Wydawało mi się, że poszukiwana mogiła znajduje się na cmentarzu prawosławnym. Zanim jednak dotarłem do tego cmentarza - dziś opuszczonego - mijałem cmentarz katolicki. Moją uwagę zwróciły na siebie drzewa otaczające kopiec.

Obrazek

Synagoga w Tarnogrodzie

Wybudowana w 1686 roku synagoga była już trzecią z kolei bożnicą w Tarnogrodzie. Dwie pierwsze były budowlami drewnianymi i uległy zniszczeniu. Synagoga murowana była budowlą barokową. Utraciła barokowe cechy w wyniku późniejszych przebudów. Do pierwotnej barokowej bryły najpierw dobudowano od północy babiniec. W XIX wieku w miejscu istniejącego wcześniej od zachodu przedsionka wzniesiono na całej szerokości budynku piętrową przybudówkę. Na jej piętrze znajdował się drugi babiniec. Przebudowano także dach budynku. W trakcie tych zmian zniknęły z elewacji elementy barokowe. Z zewnątrz budynek uzyskał wygląd utrzymany w stylu klasycystycznym. I taki zachował się do dnia dzisiejszego.

Obrazek

Cmentarz wojenny w Dąbrowie pod Annopolem

Na cmentarzu prawdopodobnie pochowani są żołnierze polegli w 1914 roku, podczas pierwsze bitwy o Kraśnik. Brak szczegółowych informacji na temat poległych. Tak jak brak jest oznakowania drogi którą można do cmentarza dotrzeć. Opublikowany w 1995 roku opis cmentarza podaje informacje o 4 mogiłach i umieszczonych na nich starych, drewnianych krzyżach. Zlokalizowane miały być w odległości około 300 m od zabudowań wsi w kierunku północno-wschodnim. Geoportal podpowiadał, że cmentarz znajduje się przy leśnej drodze. Uzbrojony w taką wiedzę o cmentarzu spędziłem w lesie niemal dwie godziny na poszukiwaniach. Odnalazłem go jedynie dzięki informacjom uzyskanym od mieszkańców wsi. Ale już wcześniej, błądząc po lesie dostrzegłem, że zmienił się w nim układ dróg. Ślady wskazywały, że kilka z nich nie jest już od dawna używanych i zarosły.

Obrazek

Cmentarz wojenny w Białym Słupie

Cmentarz w pobliżu roztoczańskiego Zwierzyńca. Ukryty w lesie. Pochowani tu żołnierze polegli w bitwie stoczonej 18 września 1939 roku z oddziałami niemieckiej 8 Dywizji Piechoty. Dowódcą poległych żołnierzy z chorzowskiego III Batalionu 75 Pułku Piechoty był major Tadeusz Chodorowski. Łącznie pochowano na cmentarzu 73 żołnierzy wraz z ich dowódcą.

Obrazek

Józefów (Roztoczański) - kirkut i miejsce mordu

Pierwsi Żydzi osiedlili się w Józefowie w 1715 roku, zaraz po lokowaniu miasta na prawie magdeburskim przez ordynata Tomasza Józefa Zamoyskiego. Cmentarz założono w 1762 jak podaje się najczęściej na podstawie datowania najstarszego zachowanego nagrobka. Tylko Wirtualny Sztetl podaje rok założenia 1768 i najstarszy nagrobek datuje na rok 1743. Cmentarz znajduje się około 400 m na południe od józefowskiej synagogi. Na niewielkim zniesieniu przy drodze do kamieniołomów.

Obrazek

Cmentarz wojenny w Niedrzwicy Dużej

Cmentarz nie jest typowym miejscem pochówku ofiar walk w jego okolicy. Znajduje się w pobliżu stacji kolejowej. Prawdopodobnie chowano tu rannych żołnierzy zmarłych podczas transportu z linii frontu do szpitali na tyłach. Nie znam liczby pochowanych w takich okolicznościach. Znane są tylko liczby pochówków przeniesionych tu z innych miejsc w latach trzydziestych XX wieku. 165 żołnierzy z cmentarza w Niedrzwicy Dużej przy drodze i ok. 300 żołnierzy z cmentarza w (prawdopodobnie) Borkowiznie. Także i w przypadku tych przeniesionych pochówków zachodzi podejrzenie, że byli to zmarli z pociągów zatrzymujących się tu w drodze na zachód.

Zdjęcia z roku 2010. W roku 2011 cmentarz wygląda już inaczej

Obrazek

Synagoga w Józefowie (Roztoczańskim)

Budynek synagogi w Józefowie powstał w drugiej połowie XIX wieku, gdy ludność żydowska w tej miejscowości stanowiła blisko 70% mieszkańców miasta. W też czasie niemal połowa członków gminy wyznaniowej utrzymywała się z zajęć związanych z produkcją książek i druków urzędowych. Niewiele do dziś zostało z tamtego Józefowa. Łatwiej jest sobie wyobrazić żydowskich kamieniarzy korzystających wydobywanego na miejscu kamienia niż dawne zakłady papiernicze, drukarnie i księgarnie.

Szukając początków osiedlania się Żydów w Józefowie cofnąć się należy do wieku XVIII. Tabela pokazująca rozwój demograficzny miejscowości przedstawiona na stronach portalu Wirtualny Sztetl nie pozostawia złudzeń - miast rozwijało się głównie dzięki ludności żydowskiej. To był sztetl i może nawet dziwić, że synagoga nie znajdowała się bezpośrednio przy rynku tylko tak jak w wielu innych miasteczkach - przy jednej z bocznych uliczek. Dziś mieści się w niej biblioteka.

Obrazek

Strony

Subskrybuj RSS - woj. lubelskie