Zgodę na osiedlanie się ludności żydowskiej wydawano najczęściej gdy właścicielowi osady zależało na pobudzeniu w niej życia gospodarczego. Poza tym raczej hamowano napływ ludności żydowskiej. Tak też było w Chęcinach. W bogatym podzamczu do XVII wieku mieszkało niewielu wyznawców judaizmu. Na pewno było ich wystarczająco wielu by odprawiać wspólnie modły bo posiadali "nielegalny" dom modlitw. Starali się o wydanie przez króla zgody na budowę bożnicy. Uzyskali ją w roku 1638. Wymiary budynku podane w przywileju zdają się pasować do znanej i dziś budowli. czy jest jest tą samą? Synagoga w Chęcinach była wielokrotnie przebudowywana. Podczas jednej z tych przebudów przejście z przedsionka do sali modlitw otrzymało kamienny, zdobiony portal zachowany do dnia dzisiejszego (podczas mojej bytności w Chęcinach budynek był zamknięty więc go nie widziałem).
Murowana synagoga powstała w 1810 roku na miejsca XVIII-o wiecznej synagogi drewnianej. Wraz z częścią miasta spłonęła w pożarze 1867 roku. Remont zakończono pod koniec wieku XIX (źródła podają daty 1897 i 1899 - może są to daty rozpoczęcia i zakończenia remontu?). W okresie gdy synagoga stała nieużywana modły odprawiano w przylegającym do niej domu modlitwy.
Kirkut w Szydłowcu to dziś bardziej lapidarium niż cmentarz. Przez wieki Żydzi stanowili tu liczną część mieszkańców, a momentami najliczniejszą. Przez te wieki korzystali z co najmniej 3 cmentarzy. Obecnie właściwościom miejscowego materiału z którego wykonano macewy przypisuje się ich bardzo dobry stan. Jadąc tu miałem okazję po drodze oglądać i kamieniołomy w których pozyskuje się szydłowiecki piaskowiec.
Hasło "Chęciny" samo domaga się odzewu - zamek.
Wrzucone do google wyświetla wiele linków do informacji o zamku.
Jadąc do Chęcin z daleka widzi się zamek.
Na tablicy informacyjnej przy wjeździe obok zamku jest też synagoga ale już tylko patrzy się w górę szukając zamku przysłoniętego przez drzewa porastające zbocze zamkowego wzgórza. Wiele z tych drzew skrywa przed przyjezdnymi jeszcze jedną tajemnicę.
Nowy cmentarz żydowski powstał w roku 1820. Zastąpił dotąd używany cmentarz w pobliżu synagogi. Stary cmentarz musiał zostać nie tylko zamknięty ale zapieczętowany. Musiała istnieć wielka niechęć do zmiany tradycyjnego miejsca pochówków używanego być może od wieku XVII lub jeszcze wcześniej. Chmielnik w wieku XIX i w pierwszych dekadach wieku XX w ogromnej większości zamieszkany był przez ludność wyznania mojżeszowego. Chrześcijanie zamieszkiwali na skraju miasta i zajmowali się głównie uprawą roli. Gdy w 1941 roku okupanci niemieccy stworzyli getto (do którego przywieziono także dużą grupę Żydów z Płocka) objęło ono niemal całe miasto. Poza gettem znajdowały się zabudowania przylegające do pól, należące do chrześcijan. W gettcie mieszkało ponad 13 tys. osób do jego likwidacji w roku 1942 - co oznaczało wysłanie jego mieszkańców do obozów zagłady, głównie do Treblinki. Z ponad 6 tys. wyznawców judaizmu po wojnie do Chmielnika powróciło ok. 70. I oni jednak wkrótce miasto opuścili. Zdewastowany w czasie wojny cmentarz stał się też miejscem tragicznym. Tutaj rozstrzeliwano i chowano w masowych grobach Żydów z Chmielnika i okolic. Znana jest relacja o rozstrzelaniu ok. 250 osób. Nie była to zapewne jedyna taka akcja okupantów.
Formalnie nie jest to kirkut. Jest to jednak miejsce spoczynku wielu Żydów z Łukowa jak i jego okolic. Zmarli podczas II wojny światowej, w większości śmiercią tragiczną.
Rachów jest dziś częścią Annopola. Pomnik znajduje się w pobliżu drogi łączącej Annopol z Puławami. Na skraju zagajnika, za domami mieszkalnymi.
Upamiętnia on najprawdopodobniej zamordowanych w Rachowie w listopadzie 1943 roku Żydów przewiezionych z kraśnickiego obozu w Budzyniu (dziś dzielnica Kraśnika).
Budynek powstał z inicjatywy sprowadzonych tu przez Zamoyskich Żydów sefardyjskich. Do 1588 roku Zamość korzystał z zakazu osiedlania się Żydów. Obronny charakter miasta sprawił, że jego mieszkańcy uniknęli pogromów za czasów powstania Chmielnickiego. Na pewno była to też zachęta dla wielu by tu się osiedlić. Tak więc budowla wzniesiona w latach 1610-1618 przez Żydów sefardyjskich szybko stała się bożnicą coraz liczniejszych Żydów aszkenazyjskich. To już zapewne ich dziełem jest dobudowanie w XVII w. do bryły głównej parterowych babińców. W odróżnieniu od wielu synagog na terenie Polski zamojska ma dach ukryty za renesansowymi attykami.
