Judaika

Cmentarze żydowskie, synagogi i inne zabytki trwałe

Cmentarz żydowski w Chełmie

Cmentarz zrekonstruowany w 1996 roku. Podczas II wojny światowej teren zaorano i na terenie cmentarza powstało założone przez okupantów przedsiębiorstwo melioracyjne. Część terenu cmentarza zajął po wojnie park. To stan dzisiejszy cmentarza zrekonstruowanego symbolicznie na części terenu jaki zajmował cmentarz żydowski powstały pod koniec XV lub na początku XVI wieku.

Obrazek

Synagogi we Włodawie

Pierwsza synagoga - jeszcze drewniana - powstała w 1684 r. Prawdopodobnie w tym samym miejscu powstała stojąca do dziś murowana Wielka Synagoga. Jej powstanie to już lata 1764-1774, a w kosztach budowy partycypowali Czartoryscy. Główny budynek rozbudowano w wieku XIX dodając drugą kondygnację nad przedsionkiem i dwa narożne alkierze. Drugą kondygnację oraz boczne części parterowe zajmują babińce. Największe zniszczenia dotknęły synagogi włodawskie w 1915 roku, gdy wycofujące się oddziały rosyjskie niszczyły wszystko stosując taktykę spalonej ziemi. Zamożna społeczność żydowska Włodawy już w 1920 roku usunęła zniszczenia.

Obrazek

Synagoga w Klimontowie

Neoklasycystyczny budynek wzniesiony w 1851 roku. Orientowany. Na planie prostokąta. Prace budowlane prowadził miejscowy majster Sobkowski, o czym informuje tablica umieszczona nad wejściem do synagogi.

Obrazek

Synagoga w Chmielniku

Synagoga w Chmielniku powstała w 1634 roku. Jednak choć obecny budynek stoi w tym samym miejscu nie jest tym samym budynkiem. Pożar z roku 1849 lub 1876 (spotkałem dwie wersje) dał pretekst do przebudowy całego budynku. Zmieniono dach oraz inaczej podzielono elewację. Budynek znajdujący się niedaleko rynku w Chmielniku, jednocześnie znajdował się w centrum dzielnicy żydowskiej. Podczas okupacji przeznaczono go na magazyn i usunięto w tym celu wszystkie elementy ruchome.

Obrazek

Nowy cmentarz żydowski w Lublinie

Cmentarz ten jest miejscem, które wielokrotnie mijałem. Właściwie to nawet parokrotnie przez niego przechodziłem. Tak potoczyła się jego historia, że to miejsce spoczynku być może ponad 50 tys. osób jest dziś częściowo trasą krajową, częściowo skwerem, a w części nadal używanym cmentarzem. Zanim zainteresowałem się jego historią robiłem przejazdem zdjęcia. Teraz już wiem, że ta moja "dokumentacja" fotograficzna jest bardzo niepełna.

Pozwolenie na założenie cmentarza wydano w 1828 roku. Pierwsze pochówki pojawiły się tu dopiero po kilku latach, podczas epidemii cholery. W następnych latach teren cmentarza wielokrotnie powiększano. Ostatecznie zajął on ponad 8 hektarów. Poza mieszkańcami Lublina chowano tu żołnierzy Żydów poległych podczas pierwszej wojny światowej. Mieli tu wydzieloną kwaterę lub mały cmentarz otoczony murem i być może nie będący częścią wielkiej nekropolii - poległych przywożono i spod odległego Kraśnika by tu spoczęli.

Czy popełnię wielki grzech odsyłając po szczegóły pod kilka innych adresów?
Cmentarze żydowskie w Polsce
Żydzi w Lublinie

Zdjęcia z marca 2010 - część traktowana dziś jak skwer. Tu znajduje się mauzoleum, którego nie sfotografowałem zajęty młodym psem ludzi siedzących na mauzoleum.

Obrazek

Cmentarz żydowski w Maciejowicach

Wychodząc z prostego założenia - jak miejscowość była miastem lub miasteczkiem to mieszkali w niej Żydzi - wpadłem na pomysł by sprawdzić na starych mapach czy w Maciejowicach jest cmentarz żydowski. I na mapach rzeczywiście jest.

Obrazek

Cmentarz żydowski w Warce

Żydzi w Warce zaczęli osiedlać się w połowie XVIII w. Już w 1800 roku stanowili ponad połowę wszystkich mieszkańców Warki. Stan ten utrzymywał się też w początkach II RP. Najsławniejszą postacią społeczności żydowskiej Warki był cadyk Izrael Icchak Kalisz. Przed przybyciem do Warki kształcił się u samego "Widzącego z Lublina" czyli Jaakowa Icchaka Ha-Levi Horowitza - jednego z pierwszych chasydów na Lubelszczyźnie i nauczyciela wielu następnych cadyków. Jednak największy wpływ na Kalisza miał w okresie pobierania nauk mieszkający w Przysusze cadyk Simcha Bunem.

Obrazek

Cmentarz żydowski w Bełżycach

Cmentarz żydowski w Bobrownikach

Bobrowniki jako miasto pojawiły się w historii Polski w roku 1485. W r. 1660 liczyły ok. 2 tys. mieszkańców. Rozwojowi sprzyjało położenie miasta na szlaku handlowym. Rozwój trwał do ok. 1780 r. Przez pięć lat poczynając od tego roku epidemie zabrały ponad 1600 mieszkańców. Miasto już się nie podźwignęło. Budowa twierdzy w Iwangorodzie przypieczętowała upadek miasta - wielu bobrowniczan przeprowadziło się bliżej nowych miejsc pracy w Irenie i Iwangorodzie (Dęblinie). Utrata praw miejskich to już była tylko formalność potwierdzająca rzeczywistość.

Obrazek

Cmentarz żydowski w Baranowie

Baranów, którego historia sięga XIV wieku od początku był ośrodkiem rolniczym i garncarskim. Ludność żydowska zaczęła się tu osiedlać ok połowy XVII w. Posiadała tu cmentarz, synagogę i szkołę.

Obrazek

Strony

Subskrybuj RSS - Judaika