W roku 1750 właściciel Izbicy otrzymał zgodę od króla Augusta III Sasa na założenie miasta i sprowadzenie do niego mieszkających w pobliskiej Tarnogórze Żydów. Było to 6 lat po nadaniu Tarnogórze przywileju zakazującego zamieszkiwania w niej wyznawcom judaizmu. Zakaz obejmował też przekraczanie mostu na Wieprzu rozdzielającym obie miejscowości. Miejscowość zamieszkana była niemal w całości przez Żydów. Do jej rozwoju przyczyniło się też powstanie szosy łączącej Lublin z Zamościem (1835 r.). Drewniana w większości zabudowa spłonęła w roku 1863. 6 lat później Izbica utraciła prawa miejskie. Kolejne zniszczenia przyniosła pierwsza wojna światowa. Wtedy też wyraźnie zmniejszyła się liczba mieszkańców osady. Wciąż jednak ponad 90% mieszkańców stanowiła ludność żydowska. Zabudowa osady nadal w większości była drewniana.
13 września 1939 roku do Izbicy dotarły niemieckie oddziały zmotoryzowane. 27 września wkroczyły oddziały Armii Czerwonej i pozostały w Izbicy przez tydzień. Ponieważ przez Izbicę przebiegała linia kolejowa i jedna z głównych szos osada od początku spełniała wymagania stawiane miejscom koncentracji ludności żydowskiej na terenach zajętych przez III Rzeszę. Już w grudniu 1939 roku trafiły tu transporty z Żydami z Łodzi i z Koła. W latach 1940-1941 następne transporty z Częstochowy, Kalisza, Głowna, Konina i Lublina.

Dziwna przy tym wydaje się informacja zamieszczona w Wikipedii:

Po powrocie wojsk niemieckich początkowo życie w miejscowości przebiegało w miarę spokojnie, działały miejscowe sklepiki i kramy. Okupacyjne władze początkowo nie wykazywały szczególnego zainteresowania tą grupą narodowościową skupiając się na zarządzaniu gmina i osadą poprzez zarządzenia. Dotkliwym problemem stawały się choroby, zwłaszcza tyfus plamisty, który przybrał w miejscowości rozmiary epidemii.

Pierwsza wzmianka o Żydach z Włodawy pojawiła się w dokumentach z wieku XVI. Można przyjąć, że ludność wyznania mojżeszowego pojawiła się we Włodawie jeszcze wcześniej. Wiadomo na pewno, że w dwudziestoleciu międzywojennym włodawska Gmina Wyznaniowa posiadała trzy nekropolie z których tylko jedna była czynna. Cmentarze zostały zdewastowane podczas drugiej wojny światowej. Dewastacje trwały i po zakończeniu wojny. Na Nowym cmentarzu (jedynym do dnia dzisiejszego nie zabudowanym) ostatniego pochówku dokonano w roku 1952. Grób pochowanego wtedy partyzanta - Henryka Giejera (Herszla Wirkera lub Gejermana) istniał jeszcze pod koniec lat sześćdziesiątych dwudziestego wieku i był wtedy jedynym grobem na terenie cmentarza. Tymczasem władze lokalne starały się od roku 1956 o zgodę na przekształcenie nekropolii w park miejski. Tak też ostatecznie się stało.

Pierwszy raz o społeczności żydowskiej w Klwowie przeczytałem we fragmentach ksiąg pamięci. Wspominał o nich mieszkaniec Przytyku. Byli to uciekinierzy z Klwowa w którym doszło do pogromu. Wzburzeni chłopi planowali też atak na Przytyk - zrezygnowali. Działo się to krótko przed zdarzeniami nazwanymi pogromem w Przytyku. Drugi raz o Klwowie przeczytałem szukając informacji o społeczności żydowskiej w Odrzywole. Szukałem cmentarza żydowskiego. Nie znalazłem na jego temat nawet wzmianki za to wspomniano o połączeniu w okresie międzywojennym gmin wyznaniowych w Klwowie i Odrzywole. Możliwe więc, że mieszkańcy Odrzywoła chowali swych zmarłych w Klwowie. Ale to tylko możliwość. Żydzi w obu miejscowościach na pewno pojawili się w wieku XVII. W Klwowie wcześniej powstał kahał, synagoga, cmentarz. W Odrzywole zaś wcześniej doszło do pogromu, bo w roku 1935. W wyniku starcia chłopstwa z policją zginęło kilkunastu mieszkańców wsi biorących udział w zamieszkach. Jak to wyglądało w Klwowie? Nie wiadomo ale nie spotkałem relacji o uciekinierach w Odrzywoła. Mnie jednak zainteresował cmentarz. Zaznaczony na mapie WIG. I tylko na niej.

Skrzynno to miejscowość położona nad rzeczką Radomką około 7 km na wschód od Przysuchy. Skrzynno prawa miejskie posiadało w latach 1308-1870. Było to jednak dziwne miasto. Jego część należała na początku do cystersów. Pozostając do XVIII wieku dobrami kościelnymi posiadało własne: rynek, kościół i ratusz. Nazywane było Skrzynnem Plebańskim. Druga część Skrzynna podlegała władzy świeckich właścicieli i nie odgrywała większej roli - słabo się rozwijała w porównaniu z częścią plebańską ale i tu były rynek, kościół i ratusz. Przyczyną zahamowania rozwoju osady jak i jej upadku był wzrost znaczenia Radomia i Opoczna. Już w wieku XVI prawdopodobnie Skrzynno było tylko osadą (osadami) rolniczą. Obie osady w wieku XVIII połączyli Szydłowieccy ze Zbożenny. Wiadomo, że zmuszali mieszczan do odrabiania pańszczyzny. Skrzynno jednak znajdowało się na ważnym szlaku łączącym Opoczno i Radom. Formalnie pozostawało miastem. Na Radomce funkcjonowało kilka młynów. Nie wiadomo kiedy pojawili się tu pierwsi osadnicy żydowscy. Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego nie podaje też ich liczby. Nie wspomina by posiadali synagogę czy cmentarz. Ten jednak można odnaleźć bez trudu na mapach WIG.

Na hasło Przytyk najczęściej przychodzi do głowy skojarzenie z pogromem. Do zdarzenia nazwanego pogromem w Przytyku doszło w roku 1936. To około 300 lat po osiedleniu się w tej osadzie pierwszych wyznawców judaizmu. W pierwszej połowie XVII wieku miała powstać tu murowana synagoga i cmentarz żydowski. W źródłach pisanych o cmentarzu wspomniano jednak dopiero w 1843 roku. Cmentarz ten musiał jednak istnieć przed tą datą skoro chowani na nim (i w Kozienicach) byli Żydzi radomscy zanim zaczęli korzystać z własnej nekropolii (1837 r.).

O osadnictwie żydowskim w Radomiu przed otrzymaniem przez miasto przywileju zakazującego przebywania w nim Żydów wiadomo niewiele. Ale na pewno w XVI wieku Żydzi w Radomiu mieszkali choć nie posiadali synagogi ani cmentarza. Gdy w XVIII wieku zakazano Żydom mieszkać oraz prowadzić działalność na terenie Radomia pewne było, że nie ma szans na powstanie radomskiej gminy wyznaniowej. Wielokrotne powtarzanie nakazu opuszczenia przez Żydów miasta jest zaś dowodem, że nadal w Radomiu przebywali. Swych zmarłych chowali na cmentarzach w Przytyku i w Kozienicach. W roku 1827 społeczność żydowska to już ponad 23% mieszkańców Radomia. Wybuch epidemii cholery w roku 1831 postawił sprawę cmentarza żydowskiego na ostrzu noża - zmarłych nie można było przewozić aż tak daleko. Powstał więc żydowski cmentarz epidemiczny w pobliżu drogi do Kozienic. Po jego powstaniu przez sześć lat zabiegano o zalegalizowanie istnienia nekropolii żydowskiej w Radomiu. Rok 1837 to początek jej formalnego istnienia. Od tego czasu była wielokrotnie powiększana poprzez zakup sąsiednich działek. Cmentarz został zniszczony przez okupantów niemieckich podczas II wojny światowej. Dziś na terenie cmentarza znajduje się tylko niewielka liczba macew w porównaniu z okresem międzywojennym. Żadna z nich nie stoi w swoim dawnym miejscu na cmentarzu.

Założony w 1775 roku kirkut w Żółkiewce w przededniu drugiej wojny światowej zajmował obszar około 1 hektara. Do dnia dzisiejszego nie pozostał już na powierzchni ziemi żaden ślad po tym cmentarzu. Obszar wolny od zabudowy to dziś ledwie połowa dawnego terenu. W Żółkiewce tylko pomnik na terenie dawnego rynku przypomina o tym, że w osadzie tej żyli też Żydzi. Pod koniec XIX i na początku XX wieku stanowili wyraźną większość.

Cmentarz żydowski w Mogielnicy powstał prawdopodobnie pod koniec XVIII wieku. Prawdopodobnie. Prawo zakazujące im osiedlania się w mieście zniósł pod koniec wieku XVII nowy właściciel Mogielnicy - Bazyli Wielicki. Miasto wówczas, jak niemal wszystkie w Polsce, podupadało po wojnach pustoszących kraj w wieku XVII. Wielu właścicieli widziało w ściągnięciu osadników żydowskich sposób na poprawę kondycji gospodarki i (co za tym idzie) rozwój miasta. W wieku XVI był tu silny ośrodek rzemieślniczy, a przecież miasto rozwinęło się z osady związanej głównie ze szlakiem handlowym przechodzącym tutaj przez rzekę. Prawa miejskie osada otrzymała w 1317, a od 1249 znajdowała się w posiadaniu zakonu cystersów. I właśnie będąc w rękach zakonników w XVI wieku miasto to przeżyło swój rozkwit po którym niewiele zostało nieco ponad wiek później. Osadnictwo żydowskie podniosło miasto z upadku i przyczyniło się bardzo do jego rozwoju lecz w wieku XIX jak się zdaje to nie handel i rzemiosło były głównymi motorami tego rozwoju. Od 1828 roku Mogielnica stała się ważnym ośrodkiem żydowskiego życia religijnego, a to za sprawą osiedlenia się w mieście cadyka Chaima Meira Jechiela Szapiry. Dwór cadyka, a później też założona w Mogielnicy jesziwa przyciągały nowych osadników żydowskich. Szybko też społeczność żydowska stała się najliczniejszą grupą mieszkańców Mogielnicy. Po śmierci cadyka w 1849 roku jego grób stał się celem pielgrzymek chasydów.

Cmentarz pozbawiony nagrobków. Powstałe przy wsparciu Fundacji Rodziny Nissenbaumów w 1993 roku metalowe ogrodzenie zostało zniszczone ale jego resztki wciąż jeszcze wyznaczają granice kirkutu. Zarówno na przełomie XIX i XX wieku oraz w okresie międzywojennym społeczność żydowska Głowaczowa stanowiła większość mieszkańców tej miejscowości. Wszystkich mieszkańców Głowaczowa zmuszono do opuszczenie osady w 1940 roku. Polacy mogli przenieść się do Generalnego Gubernatorstwa. Żydzi zostali skupieni w getcie założonym obok wsi Mariampol gdzie w zbudowanych przez siebie prowizorycznych budynkach wegetowali do roku 1942, w którym przesiedlono ich do getta w Kozienicach.

Społeczność żydowska Zwierzyńca od początku związana była z kahałem w Szczebrzeszynie. Stan ten utrzymywał się do okresu międzywojennego w wieku XX. Pod koniec wieku XIX w Zwierzyńcu powstała synagoga ale nie było najprawdopodobniej cmentarza. Zwierzynieccy Żydzi chowani byli na cmentarzu w Szczebrzeszynie. Z informacji zamieszczonych w Wirtualnym Sztetlu wynika, że cmentarz nie mógł powstać z powodu utrudnień w zakupie ziemi. Nie było ich już w okresie międzywojennym i być może powstała w 1928 roku samodzielna gmina wyznaniowa zakupiła działkę z przeznaczeniem na cele grzebalne. Znajduje się ona w sąsiedztwie linii kolejowej przebiegającej przez Zwierzyniec.