Sobienie-Jeziory to osada powstała z rozpadu większej posiadłości biskupów poznańskich o nazwie Sobienie. W XVIII wieku właścicielem części Sobieni był kasztelan łukowski Jacek Jezierski. Rozpoczął on w obecnych Sobieniach Jeziorach produkcję kos mających zastąpić powszechnie dotąd używane w okolicy sierpy. Niewiele czasu minęło i kosy stały się bronią w insurekcji kościuszkowskiej. Ale miało być o kościele... Kościół powstał w 1806 roku wybudowany przez Karola Jezierskiego - syna Jacka Jezierskiego. W 1810 roku Karol Jezierski umieścił nad wejściem do kościoła tablicę pamiątkową.

Cmentarz ten mógł zginąć w niepamięci ale stało się inaczej za sprawą księdza Romana Karwackiego. Postanowił on bowiem w 2003 roku usunąć macewy leżące na podjeździe do plebanii i złożyć je w miejscu dla nich właściwym, czyli na cmentarzu, z którego zostały zabrane podczas II wojny światowej.

Rozwój Przysuchy przypada na początek XVIII wieku. W 1710 roku jej właściciel, kasztelan Antoni Czermiński, z myślą o uruchomieniu fabryki broni sprowadził rzemieślników z Niemiec. Stworzył dla nich miejscowość obok starej wsi Przysucha i uzyskał dla niej przywilej lokacyjny. Osada ta nosiła nazwę Czermin. Pomiędzy wsią Przysucha, a Czerminem, w pobliżu dworu Antoniego Czermińskiego wyrosła zaraz osada żydowska, posiadająca tak jak osada niemiecka własny rynek. Dopiero w latach 1745-1750 kolejni właściciele tych dóbr stworzyli kolejną osadę, przeznaczoną dla rzemieślników polskich, także z własnym rynkiem. Ta osada nosiła nazwę Ursulin. W 1777 roku w mieście "niemieckim" było 39, w "polskim" 29, w "żydowskim" zaś 85 domów.

Cmentarz znajduje się na początku wsi od strony Skaryszewa. W pobliżu stoją same nowe domy więc pewnie założono go za wsią. Cmentarz powstał w roku 1830 i dziś ma status cmentarza zabytkowego. Nie wiem niestety kiedy powstała kapliczka stojąca na szczycie kopca.

Ludność żydowska w Zwoleniu zamieszkiwała na pewno już w XVI w. Wiadomo, że w 1810 roku powstała tu synagoga ale czy była pierwszą synagogą nie wiadomo. Cmentarz powstał w wieku XVII i był używany do 1942 roku. W lutym 1942 roku powstało tu getto. Sprawa jak dla mnie dziwna. Rozporządzenia dotyczące lokalizacji skupisk żydowskich obowiązujące w GG jasno określały, że skupiska mają powstawać w pobliżu linii kolejowych. Taka była w Pionkach ale to w Zwoleniu zamknięto w getcie Żydów z Pionek (także Żydów z Gniewoszowa i Kazanowa). Jeszcze w 1942 roku getto zlikwidowano w akcji Reinhardt - mieszkańcy getta zostali wywiezieni do Treblinki. Na miejscu zniszczono synagogę i zdewastowano cmentarz żydowski.

Trochę średniowiecza.
Kościół pw. św. Zygmunta w Siennie to ślad dwóch Oleśnickich, uczestników bitwy pod Grunwaldem, którzy pięknie zapisali się w historii Polski.

Miałem zamiar napisać coś na podstawie zebranych tekstów ale tekst z tablicy informacyjnej wydał mi się na tyle interesujący, że ograniczę się tu do cytowania.

Kościół Św. Ducha i szpital dla ubogich

W 1448 roku biskup krakowski Zbigniew Oleśnicki erygował poza murami miejskimi, przy drodze błazińskiej kościół Św. Ducha i szpital dla ubogich. W 1526 roku biskup Padniewski oddał szpital i kościół ojcom mansjonarzom iłżeckim, którzy mięli opiekować się starcami przebywającymi w szpitalu. W miejscu średniowiecznej budowli biskup Kajetan Sołtyk wybudował nowy szpital, a biskup Andrzej Załuski w 1754 roku fakt ten poświadczył wmurowaniem tablicy erekcyjnej w ścianie frontowej budynku, którą i dziś można oglądać.
Kościół i szpital był kilkakrotnie remontowany. Obecnie w szpitalu mieści się Muzeum Regionalne w Iłży.

Ponad budynkami kościoła i szpitala znajduje się zamek, będący największą iłżecką atrakcją turystyczną. Mnie jednak zawsze interesował właśnie ten kościółek. Malutki. Stoi przy ruchliwej drodze. Widać, że nie jest używany. Przy każdym przejeździe przez Iłżę przy nim na chwilę się zatrzymuję. By chwilę na niego popatrzeć. Jest coś w tym budynku takiego czego nie potrafię określić ale przyciąga mnie jak magnes stal. Zdjęcia już nie mają takiej mocy.

Pałac w Borkowicach powstawał w latach 1903 - 1908. Od początku posiadał centralne ogrzewanie. Instalacja elektryczna pojawiła się nieco później. W sumie technicznie nowoczesny budynek. Eklektyczne przemieszanie stylów otoczone parkiem w stylu angielskim. Całość osadzona na wzgórzu ponad drogą Szydłowiec - Przysucha. Spokój tu panujący to jednak tylko złudzenie. Trwa walka z decyzjami samorządu, który do niedawna był właścicielem całego zespołu pałacowo-parkowego. Samorząd podzielił cały kompleks i ostatecznie sprzedał jego część zatrzymując sobie część parku, budynki sąsiadujące z pałacem i drogę dojazdową. Choć powstrzymano dewastację pałacu, to jednak na tym poprzestano skupiając się na walce w której szczegóły nie chcę tu wchodzić. Może więc warto się pospieszyć by zobaczyć choć to co jest, bo nie wiadomo jak długo jeszcze będzie.

Kazanów to miejscowość niedaleko Zwolenia. W zamyśle właścicieli w XVI w. Kazanów miał być miastem. Nic jednak z tego nie wyszło. Jeszcze w XVII wieku parafia Kazanów liczyła od 200 do 300 osób. Pośród nich żyło kilkunastu Żydów. W wieku XVIII liczba Żydów wzrosła do 80. Dane z roku 1827 mówią o istnieniu w Kazanowie 83 domów drewnianych, murowanym kościele i drewnianej synagodze. Z mieszkających w Kazanowie 601 osób 205 było wtedy wyznania mojżeszowego. Później procentowy udział Żydów wśród mieszkańców Kazanowa rośnie ale nigdy nie stali się większością mieszkańców.

Kirkut powstał w roku 1837, na obrzeżach Iłży. Choć można spotkać się z informacją, że w tym samym roku też przybyli Żydzi do Iłży (na stronie Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego w Polsce) to w innych miejscach można odnaleźć informację o 376 wyznawcach judaizmu zamieszkujących Iłżę dziesięć lat wcześniej. Szybko rosnąca liczba Żydów w Iłży nigdy nie dogoniła liczby mieszkańców wyznań chrześcijańskich. Nawet gdy w 1921 spis powszechny wykazał obecność ponad półtora tysiąca iłżan narodowości żydowskiej to i tak stanowili oni ledwie jedną trzecią mieszkańców miasta.