Złe miejsca dla ślimaków

Dwór w Gutanowie jest na tyle nietypowy, że trudno nawet uznać go za dwór. Właściwsze wydaje się określenie "willa". Jednak samo miejsce ma bogatą historię. A obecna "willa" powstała obok zniszczonego dworu modrzewiowego jako siedziba właścicieli folwarku w Gutanowie, do których dawny dwór należał.

Cmentarz przy ul. Polnej w Siemiatyczach powstał pod koniec wieku XVIII. Wcześniejsza nekropolia przestała być używana po poprowadzeniu przez jej teren alei prowadzącej do pałacu Anny Jabłonowskiej co nastąpiło po 1758 rokiem gdy miasto w dużej części strawił pożar. Nowa nekropolia była używana nieprzerwanie do 1943 roku. Zajmuje ok. 2 hektarów. Teren jest ogrodzony (z jednej strony murem, z drugiej płotem) i nie ma tam ani jednego nagrobka pozostawionego na swoim miejscu. Wszystkie macewy zebrano za ogrodzeniem mogiły zbiorowej na terenie cmentarza.
Mur cmentarny

Synagoga w Siemiatyczach powstała za sprawą właścicielki miasta w drugiej połowie XVIII wieku - księżnej Anny Jabłonowskiej. Wykorzystując fakt zniszczenia zabudowy miejskiej przez pożar realizowała ona swój "plan zagospodarowania przestrzennego" Siemiatycz. Na drodze jej planom stanął cmentarz żydowski. Mimo braku zgody większości członków siemiatyckiego kahału poprowadziła jednak drogę do swojego pałacu przez cmentarz. W zamian sfinansowała budowę synagogi. W tym celu zaangażowała architekta: Szymona Bogumiła Zuga (tego samego, który dla księżnej przebudował też pałac w Kocku). Synagoga w wyniku zniszczeń wojennych i późniejszych zatraciła swoje cechy stylowe. Obecnie jest siedzibą Domu Kultury.

Cmentarz znajduje się na granicy pomiędzy miejscowościami Siemiatycze i Turna Duża, ok. 50 m na wschód od szosy Białystok - Rzeszów.

Synagoga w Mielniku powstała w połowie XIX wieku. Odnowiona po zniszczeniach wojennych w latach dwudziestych XX wieku. Zdewastowana podczas II wojny światowej, a po jej zakończeniu przebudowana na dom mieszkalny. Obecnie mieści się w niej mieszkanie i galeria sztuki. A o dawnym przeznaczeniu przypomina tablica informacyjna umieszczona na ścianie budynku.

Cmentarz w Klimontowie powstał prawdopodobnie w wieku XVIII. Znajduje się za synagogą. Zdewastowany podczas okupacji niemieckiej. Teren cmentarza w latach pięćdziesiątych przekazano szkole, a pozostałe, nieliczne już macewy usunięto. Dziś znajdują się one w rogu dawnego cmentarza na terenie szkolnym. Podczas pierwszej wizyty w Klimontowie jeszcze tego nie wiedziałem i szukałem w pobliżu cmentarza katolickiego wychodząc z założenia, że skoro jest tam nowy cmentarz to prędzej tam znajdę macewy niż na terenie starego cmentarza. W tym wypadku jednak nowy cmentarz to tylko teren przeznaczony do celów grzebalnych na którym nie dokonano żadnego pochówku.

Cmentarz znajduje się poza obszarem zabudowanym sąsiadując z polami uprawnymi i nie utwardzoną drogą. Nigdy nie posiadał ogrodzenia. To zmieniło się w roku 2006 gdy potomkowie iwaniskich Żydów podjęli dzieło jego odnowienia. Teraz ogrodzony cmentarz zarasta opuszczony. Najtrudniej jest podejść pod obelisk znajdujący się mnie więcej w środku cmentarza.

Założony podczas I wojny światowej. Otoczony kiedyś kamiennym murem (dziś płotem) z bramą przyozdobioną dwugłowymi orłami i polskim orłem w koronie. Pierwotny układ mogił (a nawet ich obecność) zostały zatarte w 1945 roku gdy na terenie tego pierwszowojennego cmentarza złożono ciała ok. 4000 żołnierzy sowieckich. O pochowanych tu żołnierzach poległych w I wojnie napisano w "Zabytkowych cmentarzach":

W tomie poświęconym dawnemu województwu tarnobrzeskiemu z serii "Zabytkowych cmentarzy i mogił w Polsce" przeczytać można o kwaterze wojennej znajdującej się na terenie cmentarza rzymskokatolickiego takie informacje:

Cmentarz na którym pochowano 233 żołnierzy żołnierzy poległych w 1915 roku oraz 72 poległych podczas II wojny światowej. Groby z 1915 roku nakryte są betonowymi płytami.