Drohiczyn to miasto położone nad Bugiem. Etymologia nazwy tej miejscowości sięga do imienia mitycznego założyciela jak i do słowa "droga". Ta druga wersja pochodzenia nazwy zdaje się być bliższa prawdy. Właśnie lokalizacja miasta przy drodze lub drogach była przyczyną jego wielowiekowego bogactwa. Jedną z dróg na pewno był sam Bug, a ślady najstarszego osadnictwa odkryte przez archeologów sięgają X wieku przed naszą erą. To bogate miasto było dość często łupione i palone, a jednak z tych zniszczeń się podnosiło. W historii Drohiczyna zamieszczonej na oficjalnej stronie miasta napisano, że Żydzi zaczęli napływać do Drohiczyna w wieku XIX gdy już miasto utraciło swoje dawne znaczenie z powodu zmiany sieci szlaków handlowych i przebiegu nowych granic. Powstanie drohiczyńskiego cmentarza żydowskiego datuje się na pierwsze dwudziestopięciolecie wieku XVI (na stronie Centrum Edukacji Obywatelskiej Polska-Izrael).

Wielka synagoga w Tykocinie powstała pod koniec pierwszej połowy XVII wieku w centrum dzielnicy zamieszkiwanej przez tykocińskich Żydów, a nazywanej Kaczorowo. Budynek posiadał mansardowy, modny dach i stał w centrum żydowskiej dzielnicy. Co istotne - dzielnica żydowska znajdowała się obok miasta chrześcijańskiego. Układ ten zmienił się po pożarze, który w dużym stopniu zniszczył zabudowę miejską, a także samą synagogę. Ówczesny właściciel Tykocina - hetman Jan Klemens Branicki - odbudowując Tykocin po 1735 roku wyznaczył dzielnicy żydowskiej "rolę handlowego ośrodka całego układu miejskiego". Hetman własnym kosztem odbudował też spaloną bożnicę ale już z innym, łatwiejszym w utrzymaniu dachem, który budynek ma po dziś dzień. Jak podają Maria i Kazimierz Piechotkowie powołując się na opracowanie W. Trzebińskiego, hetman w Kaczorowie "wzniósł szereg domów mieszkalnych, budynek rzeźni, trzy kuźnie i karczmę oraz kramnice z licznymi sklepami".

Cmentarz przy ul. Polnej w Siemiatyczach powstał pod koniec wieku XVIII. Wcześniejsza nekropolia przestała być używana po poprowadzeniu przez jej teren alei prowadzącej do pałacu Anny Jabłonowskiej co nastąpiło po 1758 rokiem gdy miasto w dużej części strawił pożar. Nowa nekropolia była używana nieprzerwanie do 1943 roku. Zajmuje ok. 2 hektarów. Teren jest ogrodzony (z jednej strony murem, z drugiej płotem) i nie ma tam ani jednego nagrobka pozostawionego na swoim miejscu. Wszystkie macewy zebrano za ogrodzeniem mogiły zbiorowej na terenie cmentarza.
Mur cmentarny

Synagoga w Siemiatyczach powstała za sprawą właścicielki miasta w drugiej połowie XVIII wieku - księżnej Anny Jabłonowskiej. Wykorzystując fakt zniszczenia zabudowy miejskiej przez pożar realizowała ona swój "plan zagospodarowania przestrzennego" Siemiatycz. Na drodze jej planom stanął cmentarz żydowski. Mimo braku zgody większości członków siemiatyckiego kahału poprowadziła jednak drogę do swojego pałacu przez cmentarz. W zamian sfinansowała budowę synagogi. W tym celu zaangażowała architekta: Szymona Bogumiła Zuga (tego samego, który dla księżnej przebudował też pałac w Kocku). Synagoga w wyniku zniszczeń wojennych i późniejszych zatraciła swoje cechy stylowe. Obecnie jest siedzibą Domu Kultury.

Cmentarz znajduje się na granicy pomiędzy miejscowościami Siemiatycze i Turna Duża, ok. 50 m na wschód od szosy Białystok - Rzeszów.

Synagoga w Mielniku powstała w połowie XIX wieku. Odnowiona po zniszczeniach wojennych w latach dwudziestych XX wieku. Zdewastowana podczas II wojny światowej, a po jej zakończeniu przebudowana na dom mieszkalny. Obecnie mieści się w niej mieszkanie i galeria sztuki. A o dawnym przeznaczeniu przypomina tablica informacyjna umieszczona na ścianie budynku.

2 grudnia 1942 roku w Pobikrach żandarmi niemieccy zamordowali 106 Żydów pochodzących z Ciechanowca. Spoczęli we wspólnej mogile przy drodze do miejscowości Malec.

Synagoga w Ciechanowcu powstała pod koniec XIX wieku. W okresie tym jeszcze na Ciechanowiec mówiono "mały Białystok". Miasto (a przynajmniej jego część) było prężnym ośrodkiem gospodarczym, głównie za sprawą społeczności żydowskiej stanowiącej tu od końca XVIII wieku zdecydowaną większość mieszkańców. I idąc za myślą Marii i Kazimierza Piechotków można przyjąć, że skoro wzniesiono synagogę murowaną to społeczność Żydów w Ciechanowcu była stosunkowo bogata. A nie jest to pierwsza murowana synagoga w tym mieście.

Celem mojej wizyty w Ciechanowcu było odnalezienie tamtejszego cmentarza żydowskiego i zobaczenie synagogi. Czytałem też o pomniku na cmentarzu przy ulicy Sienkiewicza... Tego ostatniego nie znalazłem. I nie jestem pewien czy autor informacji o pomniku nie miał na myśli terenu nowego cmentarza żydowskiego znajdującego się za cmentarzem rzymskokatolickim, który znajduje się bezpośrednio przy tej ulicy. Ulica ciągnąca się pomiędzy tymi cmentarzami nie ma nazwy. Najłatwiej więc napisać, że jest to cmentarz przy ulicy Sienkiewicza. Ale zanim tu dotarłem byłem w skansenie. Tam zaskoczył mnie widok macew na trawniku obok pałacu.

Cmentarz znajduje się przy drodze Sokoły - Wysokie Mazowieckie. Wg informacji z Ogólnopolskiej Komputerowej Bazy Cmentarzy Wojennych spoczywa tu 332 poległych.