Złe miejsca dla ślimaków

Adamczowice to wieś położona w pobliżu Klimontowa. Z Klimontowa też najłatwiej dotrzeć do cmentarza wojennego który znajduje się przy drodze Klimontów - Koprzywnica. Założony prawdopodobnie w 1915 roku. Prawdopodobnie (nie ma nic pewnego w opisach tego cmentarza) w 2005 roku postawiono na jego terenie krzyż z tabliczką informacyjną wykonaną podobnie do tabliczki z kwatery wojennej w Klimontowie. W okresie PRL przez teren cmentarza przeprowadzono rów melioracyjny.

Cmentarz leży wśród pól. Wymieniany wśród zabytkowych cmentarzy znajdujących się na terenie gminy w dokumentach Gminy Bogoria. Kiedyś był otoczony murem i posiadał murowaną bramę. Obecnie widać tylko gruz po bramie i murze. Brak możliwości dojścia przez pola. Choć wybrałem by ten cmentarz zobaczyć już po żniwach, to jednak się spóźniłem - pole otaczające cmentarz z 3 stron już było zaorane i częściowo zabronowane. Spoczywają tu żołnierze polegli w bitwie nazywanej bitwą pod Konarami - podobnie jak na kwaterach w Klimontowie.

Zwykle pisze się "Zaśnięcia Najświętszej Maryi Panny" ale skoro świątynia powstała w XII wieku to starsza forma chyba jest na miejscu? Jest to więc cerkiew pod wezwaniem Zaśnięcia Bogurodzicy. Od XII w. świątynia była wiele razy przebudowywana. W XVI wieku spłonęła. Na wiek XII datuje się tylko fundamenty absydy ale nie zmienia to faktu, że zachowano ciągłość miejsca. Więcej na ten temat napisano w Wikipedii W okresie międzywojennym władze RP nie zezwoliły na użytkowanie cerkwi - stała zamknięta.

Kwatery wojenne w Klimontowie jeszcze w latach dziewięćdziesiątych XX wieku opisywane były jako zatarte i zaniedbane. Odnowiono je prawdopodobnie w 2005 roku. Są to dwie kwatery z 1915 roku oraz znajdująca się obok nich kwatera żołnierzy Armii Czerwonej poległych w roku 1945. W grobach z pierwszej wojny światowej spoczywa około 250 żołnierzy armii austro-węgierskiej i rosyjskiej.

Na terenie cmentarza parafialnego w Bogorii znajduje się mogiła Legionistów poległych i zmarłych podczas bitwy pod Konarami. Nie ma pewności, że pod pomnikiem rzeczywiście znajdują się jeszcze ich ciała. W roku 1938 przeprowadzono bowiem ekshumację w celu przeniesienia szczątków poległych na cmentarz w Górach Pęchowskich. Przeczytać o tym można w książce "Bogoria - jest takie miejsce", której fragment zamieszczono na stronie internetowej bogorianum.pl.

Przy kościele we Wszechświętych znajduje się zabytkowy cmentarz z XIV wieku. Najstarszy zachowany nagrobek powstał w roku 1827. Cmentarz jest wpisany do rejestru zabytków. Przez lata był zarośnięty. Wg słów "kościelnego" przez 10 lat rokrocznie teren karczowano. Dziś prowadzone są prace renowacyjne. Powstaje alejka. Wycina się przeszkadzające drzewa (inne powalają wichury). Nagrobki mają być odnowione. Pieniądze pochodzą z któregoś z funduszy europejskich.

Cmentarz żydowski założony został w roku 1867. Formalnie. W rzeczywistości jego teren mógł służyć do chowania zmarłych wyznawców judaizmu już wcześniej. Formalnym ograniczeniem był przywilej de non tolerandis Judaeis, który posiadał Bodzentyn do roku 1862. Warto może zaznaczyć, że samo posiadanie przez jakieś miasto tego przywileju nie gwarantowało, że Żydzi w nim nie zamieszkają. Spod praw miejskich wyłączone były tereny należące do duchownych i szlachty, a ci chętnie je wynajmowali. Formalnym ograniczeniem był więc brak możliwości zawiązania gminy wyznaniowej, budowy synagogi i mykwy oraz założenie cmentarza. Chyba że wszyscy przymykali na to oczy. Prawdopodobnie więc w Bodzentynie cmentarz zaczął funkcjonować zanim jeszcze oficjalnie go założono. Wiadomo, że w pierwszej połowie wieku XIX w mieście byli (nieliczni) rzemieślnicy żydowscy.

Cmentarz założono w roku 1915. Spoczęli tu żołnierze pochowani wcześniej w miejscach bitew w pobliżu Bodzentyna. Daty śmierci obejmują październik i listopad 1914 roku oraz maj i czerwiec 1915 roku. Wśród poległych najwięcej jest żołnierzy armii niemieckiej - 34. Żołnierzy armii austro-węgierskiej - 18, armii rosyjskiej - 19. Cmentarz najpełniej opisano na stronach Bodzentyna.

W Radkowicach, w latach 1958-1963 złożono kościół zakupiony przez mieszkańców w Miedzierzy (gmina Mniów). Kościół konsekrowano w Radkowicach pod wezwaniem Matki Boskiej Częstochowskiej. W Miedzierzy, stoi obecnie kamienna świątynia pod tym samym wezwaniem. Ale wcześniej... było inaczej. W Radkowicach nie było kościoła, zaś drewniana świątynie w Miedzierzy miała za patronów św. Stanisława i Annę. I to od 1685 roku. Rok 1621 ma być datą powstania budowli. Podobno (nie byłem w środku) znajdują się tam trzy barokowe ołtarze. Szyby okienne są zaś zdobione malowidłami ludowymi z XVII wieku (tzw. gomółki). A wyczytałem to z tablicy informacyjnej umieszczonej obok kościoła.

Głusk jest od 1988 roku dzielnicą Lublina. W latach 1688-1870 był miastem. Krótko po uzyskaniu przez osadę praw miejskich zawiązała się w nim samodzielna gmina wyznaniowa. Być może też jeszcze przed końcem XVII wieku założono w pobliżu osady cmentarz żydowski. Do dnia dzisiejszego pozostaje poza obszarem zwartej zabudowy, przy drodze gruntowej. Jednak po dewastacji dokonanej podczas okupacji nazistowskiej na terenie cmentarza nie zachowała się ani jedna macewa. Zostały one wykorzystane m.in. jako krawężniki w Głusku.