Zgodę na osiedlanie się ludności żydowskiej wydawano najczęściej gdy właścicielowi osady zależało na pobudzeniu w niej życia gospodarczego. Poza tym raczej hamowano napływ ludności żydowskiej. Tak też było w Chęcinach. W bogatym podzamczu do XVII wieku mieszkało niewielu wyznawców judaizmu. Na pewno było ich wystarczająco wielu by odprawiać wspólnie modły bo posiadali "nielegalny" dom modlitw. Starali się o wydanie przez króla zgody na budowę bożnicy. Uzyskali ją w roku 1638. Wymiary budynku podane w przywileju zdają się pasować do znanej i dziś budowli. czy jest jest tą samą? Synagoga w Chęcinach była wielokrotnie przebudowywana. Podczas jednej z tych przebudów przejście z przedsionka do sali modlitw otrzymało kamienny, zdobiony portal zachowany do dnia dzisiejszego (podczas mojej bytności w Chęcinach budynek był zamknięty więc go nie widziałem).

Hasło "Chęciny" samo domaga się odzewu - zamek.
Wrzucone do google wyświetla wiele linków do informacji o zamku.
Jadąc do Chęcin z daleka widzi się zamek.
Na tablicy informacyjnej przy wjeździe obok zamku jest też synagoga ale już tylko patrzy się w górę szukając zamku przysłoniętego przez drzewa porastające zbocze zamkowego wzgórza. Wiele z tych drzew skrywa przed przyjezdnymi jeszcze jedną tajemnicę.

W roku 1778 Joachim Tarnowski zbudował zespół pałacowy na wzgórzu nad miastem Piotrkowice. Wzgórze otrzymało nazwę używaną do dziś - Tarnoskała. I wszystko jest tu inaczej. Nie chodzi o to, że Piotrkowice nie są miastem. To przydarzyło się niejednemu miastu w XIX wieku. Jednak zespół pałacowy nie posiada pałacu jako takiego. Początkowo były to 4 pawilony wzniesione z miejscowego wapienia. Do dziś przetrwały 3 i są użytkowane przez przedszkole i szkołę.

Nowy cmentarz żydowski powstał w roku 1820. Zastąpił dotąd używany cmentarz w pobliżu synagogi. Stary cmentarz musiał zostać nie tylko zamknięty ale zapieczętowany. Musiała istnieć wielka niechęć do zmiany tradycyjnego miejsca pochówków używanego być może od wieku XVII lub jeszcze wcześniej. Chmielnik w wieku XIX i w pierwszych dekadach wieku XX w ogromnej większości zamieszkany był przez ludność wyznania mojżeszowego. Chrześcijanie zamieszkiwali na skraju miasta i zajmowali się głównie uprawą roli. Gdy w 1941 roku okupanci niemieccy stworzyli getto (do którego przywieziono także dużą grupę Żydów z Płocka) objęło ono niemal całe miasto. Poza gettem znajdowały się zabudowania przylegające do pól, należące do chrześcijan. W gettcie mieszkało ponad 13 tys. osób do jego likwidacji w roku 1942 - co oznaczało wysłanie jego mieszkańców do obozów zagłady, głównie do Treblinki. Z ponad 6 tys. wyznawców judaizmu po wojnie do Chmielnika powróciło ok. 70. I oni jednak wkrótce miasto opuścili. Zdewastowany w czasie wojny cmentarz stał się też miejscem tragicznym. Tutaj rozstrzeliwano i chowano w masowych grobach Żydów z Chmielnika i okolic. Znana jest relacja o rozstrzelaniu ok. 250 osób. Nie była to zapewne jedyna taka akcja okupantów.

To jeden z tych cmentarzy o których istnieniu nie miałem pojęcia zanim go nie zobaczyłem. W roku 2009 pojawiłem się przy nim dość późno. Zachodziło już słońce. Furtka niemiłosiernie skrzypiała. Ostatecznie odpuściłem wejście na teren cmentarza. Zadowoliłem się paroma zdjęciami z poza ogrodzenia. I pojechałem pod synagogę. Ale pozostał pewien niedosyt.

Kościół wzniesiono w roku 1748 z wdzięczności za pominięcie Kurozwęk w pochodzie epidemii cholery. Zaraza ta w tym okresie kilkakrotnie pustoszyła okoliczne miejscowości.

Po nieudanej obronie Staszowa zajętego w lutym 1863 roku przez oddział Langiewicza, powstańcy w małych grupach opuścili teren bitwy. Rosjanie ścigali te małe grupy i rozbijali. Tak było i pod Kurozwękami. W powstaniu uczestniczyło wielu mieszkańców tej osady i być może to oni zdecydowali się na powrót do domów. Zaatakowani schronili się w drewnianej owczarni. Stawiali opór, który Rosjanom udało się złamać dopiero po podpaleniu budynku w którym się bronili. Uciekający z płomieni zostali co do jednego zabici. Ich zbiorowy grób znajduje się w miejscu dawnej owczarni, przy wjeździe do Kurozwęk od strony Staszowa.

Jadąc z Klimontowa do Bogorii mija się w Jurkowicach (z prawej strony szosy) pomnik powstańców. Można (rzecz jasna) go nie mijać tylko się na chwilę zatrzymać. Ja tak zrobiłem. Jednak informacje z tablicy umieszczonej na kamieniu były zbyt skąpe. Tu je trochę uzupełnię.

Kościół wznosi się wysoko ponad samą miejscowością. Kiedyś do stóp wzgórza dochodziła rozlewająca się Wisła. Wg legend świątynię wzniesiono na miejscu dawnej świątyni pogańskiej. Długosz budowę kościoła umieszcza w wieku XIII i wiąże go z osobą Pawła z Samborca. W XIII wieku była to jednak prawdopodobnie świątynia z drewnianą nawą. Miała ulec zniszczeniu podczas potopu szwedzkiego. Podjęta w XVII wieku odbudowa prawdopodobnie odtworzyła kształt pierwotnej, półokrągłej absydy. Ten element od XVII w do dnia dzisiejszego nie uległ zmianie.

W Sandomierzu znajdują się co najmniej dwa cmentarze żydowskie. Ten przy ulicy Suchej jest wpisany do rejestru zabytków.