Żydowska kasa nieoprocentowanej pożyczki w przedwojennych Puławach

Tyle na ten temat można znaleźć w archiwum:

Początków działania Kasy można doszukiwać się w działalności Jointu w Puławach. Od 31 X 1920 r. Kasa Pożyczek Bezprocentowych działała bowiem jako wydział przy miejscowym Komitecie „Joint Distribution Comittee of America”. Potrzebne do działania fundusze pochodziły z darów ludności żydowskiej mieszkającej w USA.

Stowarzyszenie powstałe po likwidacji Komitetu Jointu w Puławach do swej działalności wykorzystywało fundusze pochodzące z darowizn jak i z miejscowej Gminy Wyznaniowej. Jako organizacja społeczna posiadało zarząd wybierany przez członków Stowarzyszenia. W ten sposób na jego działalność zaczęła wpływać i polityka. Pod koniec lat 20-tych decydujący głos w puławskim oddziale należał do zwolenników Agudas Jisroel. Sekretarzem Kasy w 1932 roku był Abram Hilgrad, członek Komitetu Wykonawczego Agudas Jisroel w Puławach. W tym też roku Stowarzyszenie liczyło 150 członków.

Rosnące wpływy organizacji syjonistycznych w Puławach i tu znalazły swoje odbicie. Po wyborach przeprowadzonych 29 XII 1934 r. zarząd przeszedł całkowicie w ręce syjonistów związanych z Organizacją Syjonistyczną w Polsce. Głównym zarzutem stawianym dotychczasowym członkom zarządu było faworyzowanie przez nich przy przyznawaniu pożyczek członków własnych rodzin. Trudno powiedzieć na ile zarzut był prawdziwy, oskarżenie bowiem pojawiło się w kontekście wyborów nowego zarządu. W tych grudniowych wyborach 1934 r. przewodniczącym zarządu został wybrany Josef Goldryng. Do Stowarzyszenia nadal należało 150 osób.

Ta zmiana polityczna w składzie zarządu Stowarzyszenia spowodowała też zwiększenie aktywności samej organizacji w dziedzinach wykraczających poza samo przyznawanie pożyczek. Oddział puławski włączył się też w działalność kulturalną prowadzoną i przez inne stowarzyszenia syjonistyczne. W 1937 roku Stowarzyszenie organizowało odczyty prowadzone przez literatów (30 III Urke Nachalnik wygłasza odczyt pt.: Świat ludzi uczciwych podziemnych) ale i odczyty prowadzone przez miejscowych działaczy syjonistycznych dotyczące zagadnień gospodarczych (Lejb Bronsztajn, referat pt.: Jak zatrudnić bezrobotnych i zubożałych Żydów w Puławach). Jednocześnie organizacje syjonistyczne prowadzą szeroko zakrojoną akcję propagującą wspieranie finansowe kasy Stowarzyszenia, na samo Stowarzyszenie zaś naciskano by bezprocentowy kredyt był przydzielany jak najszerszej grupie drobnych kupców i rzemieślników żydowskich.

Nie było w okresie międzywojennym sprzyjających warunków dla rozwoju przedsiębiorczości prywatnej. Reforma Grabskiego uderzyła najmocniej w drobnych przedsiębiorców. Reforma promowała za to spółdzielczość. W latach trzydziestych pojawiają się małe sklepy wiejskie wypierając obwoźny handel żydowski. W miastach rozwija się akcja bojkoty handlu żydowskiego i polskiego. Udzielanie nieoprocentowanych pożyczek, które z początku było działalnością dobroczynną, stało się narzędziem w walce gospodarczej. W latach trzydziestych podobną instytucję powołali do życia puławscy przedsiębiorcy nie-żydzi. I jej zadaniem było wspieranie przedsiębiorczości w dobie walki o rynek. Tu już nie było miejsca na współczucie i pomoc ubogim. To już była walka.

7 thoughts on “Żydowska kasa nieoprocentowanej pożyczki w przedwojennych Puławach

  1. Ciekawy tekst, szkoda tylko, że autor nie podaje źródeł, skąd czerpie informacje. Interesujący blog.

  2. Autor doszedł do wniosku że to nie jest publikacja naukowa i pominął podawanie tak długich przypisów jak Archiwum Państwowe w Lublinie, Urząd Wojewódzki w Lublinie, Wydział Społeczno-Polityczny, sygn. itd. W przypadku tego tekstu musiałby zrobić to parokrotnie.

  3. Internet rządzi się własnymi sprawami. :) Trochę szkoda, bo spodziewałem się, ze będzie to prawdziwie historyczny blog.

  4. To nigdy nie miał być blog naukowy. Zimą mniej jeżdżę więc piszę o tym czym zajmuję się siedząc w cieple i czekając na wiosnę. Wyjazdy na rowerze też są tym napiętnowane – zawsze szukam śladów przeszłości i zbieram o nich informacje. Zagadnienie społeczności żydowskiej w Puławach jest tu szczególne. Interesuję się nią od wielu lat a śladów materialnych pozostało niewiele. Podobnie jest w wielu małych miejscowościach Lubelszczyzny czy Mazowsza. Bardziej naukowe podejście do tych zagadnień można odnaleźć na Wirtualnym Sztetlu. Teksty tam zamieszczane posiadają przypisy źródłowe.

  5. Dziękuję za gratulacje, linka i pamięć. Te fragmenty akurat znam. W rękach kiedyś miałem całość w tłumaczeniu na język angielski z jidysz. I przepadło.

  6. Gratuluje bloga; zycze powodzenia w dalszych poszukiwaniach sladow po naszych Zydowskich wspolmieszkancach! szkoda tylko, ze niewiele po nich pozostalo!

Comments are closed.