W Iłży, na ulicy Wójtowskiej znajduje się mogiła "wołyniaków z 1831 roku". W mieście jest też ulica Wołyniaków ale w innym miejscu. Szukając informacji o okolicznościach śmierci powstańców bez trudu dowiedziałem się, że pod Iłżą 9 sierpnia 1831 rozegrała się zwycięska dla powstańców bitwa z armią carską. Szukając dalej odkryłem obraz bitwy, która może przyniosła zwycięstwo powstańcom ale jednocześnie przyniosła klęskę miastu.

Pokaż Powstania niepodległościowe na większej mapie

To, że kule armatnie zniszczyły obie wieże kościoła to nic przy informacji o tym, że z 312 domów po pożarze powstałym podczas walk ocalało jedynie 9 i 17 stodół. Wraz z armią carską do miasta wkroczyła dodatkowo epidemia cholery, która zdziesiątkowała mieszkańców. Miasta długo nie miał kto odbudować. Potrzeba było 27 lat by liczba ludności przekroczyła tą sprzed powstania.
Informacje te pochodzą z nieistniejącej już strony Ilza.info. O bitwie i Wołyniakach przeczytać można też w serwisie ilza.com.pl.