Synagoga w Sandomierzu

Jak można przeczytać w wielu miejscach synagoga ta powstała w 1768 roku. W XIX wieku dobudowano do niej dom kahalny.

Obrazek

Pokaż Judaika na większej mapie

Podczas okupacji niemieckiej synagogę zdewastowano. Odbudowana i wyremontowana jest dziś siedzibą Archiwum Państwowego w Sandomierzu. W galerii Wirtualnego Sztetla można obejrzeć zdjęcia resztek polichromii zachowanych na ścianach wewnętrznych.

Obrazek
Ulica Żydowska przy której stoi budynek synagogi znajduje się przy dawnych murach miasta. Mimo przywilejów nadawanych przez króla Żydom i tu prawo nie pozwalało im na osiedlanie się w centrum miasta oraz stawiać tam bożnic. Dopiero prawa zaborców zniosły wywodzącą się jeszcze ze średniowiecza autonomię miast, a wraz z nią ich dawne prawa. Wcześniej ciesząc się ochroną króla Żydzi nie byli wg prawa mieszczanami - stanowili osobną grupę społeczną i prawną podległą bezpośrednio władzy królewskiej lub władzy właściciela miasta jeśli podpisano z nim taką umowę. Wszystkie obciążenia finansowe: podatki, trybuty itp. Żydzi wnosili nie do kasy miasta jak mieszczanie tylko do kasy swojego opiekuna (czyli króla lub właściciela miasta). Ta obowiązująca w Rzeczypospolitej praktyka mogła być przyczyną niechęci mieszczan wobec Żydów. Uwalniała ich jednak od samowoli magistratów kierowanych często przez bogatych kupców niechętnych konkurencji. Wybór lokalizacji bożnicy w granicach miasta pozostawał w gestii magistratu. Ten musiał wydać zgodę na budowę ale mógł wyznaczyć mało atrakcyjną działkę pod budowę. I tak też często czynił.

Obrazek