Cmentarz żydowski w Zakroczymiu - przez współczesnych mieszkańców miasta nazywany "kerkutem" - powstał około 1820 r., w okresie formowania się miejscowego dozoru bóżniczego. Cmentarz znajduje się na wzniesieniu przy ul. Parowa Okólna, przy posesji nr 33.

Zakładaj±c, że rocznie w Zakroczymiu umierało około 20-25 Żydów (tylko w latach 1895 - 1905 zmarło 263 osób), można przyj±ć, że w ci±gu około 100 lat funkcjonowania cmentarza, dokonano na nim około 2 tys. pochówków. Jak wynika z rozmowy z pragn±cym zachować anonimowo¶ć ¶wiadkiem, przed wojn± cmentarz prawdopodobnie nie był ogrodzony, znajdowały się na nim nagrobki z piaskowca. Obiekt został zniszczony przez niektórych mieszkańców Zakroczymia, którzy macewy wykorzystali do prac budowlanych oraz jako tarcze szlifierskie.

W 1996 r. wskutek zawiadomienia złożonego przez jednego z mieszkańców Nowego Dworu Maz., Referat Budownictwa i Architektury Urzędu Gminy w Zakroczymiu wszcz±ł postępowanie w sprawie obiektów wybudowanych na cmentarzu. W sprawie interweniował m.in. Żydowski Instytut Historyczny i Fundacja Nissenbaumów. W 1998 r. postanowieniem S±du Rejonowego w Nowym Dworze Maz., działki geodezyjne 32/12, 32,13 i czę¶ć działki 36/1 przyznano pod zabudowę i uprawy rolne. W przyjętym w 2007 r. miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, cmentarz został zakwalifikowany do "obiektów i miejsc o warto¶ciach kulturowych nie objętych prawn± ochron±".

Obecnie w obrębie cmentarza brak jakichkolwiek nagrobków, teren wykorzystywany jest jako plantacja truskawek, jego czę¶ć została zabudowana. W ostatnich latach przez działkę cmentarn± przeprowadzono drogę gruntow±, przeciwko czemu protestowała Komisja Rabiniczna do spraw Cmentarzy.

Poż±dane byłoby oznaczenie granic cmentarza, ustawienie na jego terenie tablic informacyjnych lub wzniesienie pomnika oraz podjęcie działań na rzecz odzyskania skradzionych nagrobków.

tekst: K. Bielawski

Poszukujemy wszelkich informacji o Żydach z Zakroczymia i ich cmentarzu.
Czekamy też na relacje osób, które pamiętaj± ten cmentarz z okresu przed II wojn± ¶wiatow±.