Cmentarz żydowski w W±chocku znajduje się przy ul. Krzemienica, przy torach kolejowych w kierunku Starachowic. Obiekt został zniszczony w okresie drugiej wojny ¶wiatowej, a proces dewastacji trwał także po wyzwoleniu. Macewy kradziono, rozbijano i używano do budowy domów, a sam cmentarz stał się miejscem libacji.

Stan ten uległ zmianie w 2006 r. Dzięki inicjatywie i współpracy pochodz±cego z W±chocka Rafaela Fafermana, organizacji Polsko-Żydowski Projekt Odbudowy Cmentarzy Żydowskich w Polsce oraz władz miasta, cmentarz uporz±dkowano i ogrodzono kamiennym murem. Przy wej¶ciu odsłonięto pomnik z wizerunkiem siedmiu ¶wiec i napisem o tre¶ci: "Jakże żal tych co odeszli - niezapomnianych (Sanhedrin 110 A). Pamięci 6.000.000 Żydów zamordowanych w czasie Holocaustu. Społeczno¶ć żydowska W±chocka liczyła w 1939 roku 460 osób w 98 rodzinach. W roku 1945 ocalało jedynie 24 z nich. Rozlali krew ich jak wodę. (...) Nie było nikogo kto by ich pogrzebał. Psalm 79.3. Oddajemy cze¶ć błogosławionej pamięci żydowskich ofiar z W±chocka i okolicznych gmin, zamordowanych w czasie Zagłady. Nigdy nie zapomnimy żydowskich mężczyzn, kobiet i dzieci, których życie tak okrutnie przerwano. Szlochamy nad tym, co stracili¶my. Nigdy ich nie zapomnimy". Uroczyste zakończenie prac restauracyjnych odbyło się w dniu 18 maja 2006 r.

Według ustaleń Piotra Stachowicza z miejscowego gimnazjum, do dzi¶ na cmentarzu zachowało się 48 nagrobków, w tym: 30 macew mężczyzn (1 przewrócona), 10 macew kobiet i 8 nagrobków niezidentyfikowanych (w tym 7 leż±cych).

Wej¶cie na cmentarz jest możliwe przez niezamknięt± bramę.

W dniu 1 lipca 2007 r. Ambasada Izraela oraz Żydowski Instytut Historyczny przyznały burmistrzowi W±chocka Jarosławowi Jackowi Sameli dyplom za działalno¶ć na rzecz ochrony dziedzictwa kultury żydowskiej w Polsce. Wyróżnienie to "przyznawane jest niezwykłym Polakom, polskim organizacjom oraz miastom, czyni±cym wiele dla odkrywania prawdy o przeszło¶ci i budowania lepszej przyszło¶ci". W uzasadnieniu napisano: "Burmistrz miasta, które zaopiekowało się swym małym żydowskim cmentarzem, otoczyło murem zachowane stoj±ce jeszcze nagrobki i przypomniało, że w tym starożytnym miasteczku mieszkali obok Polaków także Żydzi".

tekst: K. Bielawski
Polecamy odwiedzenie stron:
www.sztetl.org.pl
www.shabbat-goy.com
www.trobal.pulawy.pl