Cmentarz żydowski w Ulanowie założono prawdopodobnie w drugiej połowie XVII w., około 1 km na północny wschód od Rynku, w pobliżu obecnej ul. T. Buli. Cmentarz zajmuje działkę geodezyjn± nr 181207 4.0001.620, na planie zbliżonym do prostok±ta, o powierzchni 12907 m kw.

Jesieni± 1942 r. na cmentarzu pochowano ciała kilkudziesięciu osób, rozstrzelanych przez Niemców podczas deportacji Żydów z Ulanowa.

W wyniku dewastacji do dzi¶ w obrębie cmentarza przetrwało około 200 nagrobków w różnym stanie zachowania. Najstarsza macewa, zidentyfikowana podczas prac badawczych prowadzonych przez dr hab. Andrzeja Trzcińskiego i Pawła Sygowskiego w czerwcu 2016 r., stoi na grobie Natanela Kaca syna Awrahama, zm. 11 lutego 1681 r. (23 szwat 5441 r.). Na cmentarzu znajduje się także kilka macew datowanych na XVIII wiek.

Niektóre z nagrobków stoj± na grobach osób zwi±zanych z dynastiami chasydzkimi, m.in. Rebeki córki Eliezera Horowica z Dzikowa, żony rabina Chanina z Ulanowa; Chanina syna cadyka Naftalego Cwi z Ropczyc; Tircy, wnuczki Chaima z Nowego S±cza, żony rabina Mordechaja Dawida z Ulanowa.

W latach osiemdziesi±tych XX w. z inicjatywy miejscowego księdza Józefa Lizaka, mieszkańcy Ulanowa przeprowadzili restaurację nekropolii. Wykonano wtedy prace porz±dkowe oraz wzniesiono ogrodzenie. Przy bramie umieszczono tablice z napisami w językach hebrajskim i polskim o tre¶ci: "Cmentarz żydowski w Ulanowie. Założony około 1700 r. Jest on największy w województwie tarnobrzeskim. Na cmentarzu znajduje się 150 macew, w większo¶ci z XIX wieku. Uznany za zabytek kultury w 1984 roku. Odremontowany staraniem społeczeństwa Miasta i Gminy Ulanów".

W 2007 r. podjęto kolejn± próbę renowacji cmentarza. Portal www.nowiny24.pl pisał wtedy: "Ulanowski kirkut jest w fatalnym stanie. Sto pięćdziesi±t zabytkowych macew niszczeje: kruszy się kamień, w którym zostały wykute, dawno zawalił się płot okalaj±cy nekropolię, kto¶ urz±dził tam dzikie wysypisko ¶mieci. Gmina przez lata zwracała się do gmin żydowskich z pro¶ba o pomoc, bo sama nie miała pieniędzy na renowację cmentarza. (...) Teraz program odnowy cmentarza został wpisany do planu renowacji miejskich zabytków. Pieni±dze na remont nekropolii gmina dostanie z Unii Europejskiej. - Potrzebujemy jeszcze tylko zgody gminy żydowskiej - mówi± urzędnicy".

Dzięki zaangażowaniu Jacka Proszyka - historyka i genealoga z Bielska-Białej - wykonana została inwentaryzacja zachowanych nagrobków. Spis jest dostępny na stronie http://kehilalinks.jewishgen.org/kolbuszowa/ulanow/sl_ulanow.htm

Dokumentacja najstarszych macew, sporz±dzona przez dr hab. Andrzeja Trzcińskiego i Pawła Sygowskiego, jest dostępna na stronie http://www.sztetl.org.pl/gfx/ulanow_macewy.pdf.

tekst: K. Bielawski
zdjęcia: Tomasz Kowalik
Polecamy odwiedzenie stron internetowych:
http://trobal.pulawy.pl
www.sztetl.org.pl
Shetllinks - Ulanów
www.shabbat-goy.com