Przed drug± wojn± ¶wiatow± Uhnów liczył 3800 mieszkańców, z czego prawie połowę stanowili Żydzi. W 1942 roku około tysi±ca Żydów hitlerowcy wywieĽli do getta w Rawie Ruskiej, a następnie do obozu zagłady w Bełżcu. Po wojnie miasteczko - obecnie najmniejsze miasto na Ukrainie - znajdowało się w granicach Polski, a w 1951 r., w wyniku korekty granic, wraz z okolicami Bełza i Sokala, zostało wł±czone do ZSRR. Wkrótce też został zdewastowany cmentarz żydowski, który znajdował się przy drodze prowadz±cej w kierunku Rawy Ruskiej. W 1954 r. usunięto nagrobki i wyrównano teren, zakładaj±c w tym miejscu bazę transportow±. Pojedyncze macewy znalazły "praktyczne" zastosowanie, jako materiały budowlane. W ten sposób przetrwały dwa kamienie nagrobne, z których jeden kilka lat temu został umieszczony na tzw. górce ¶w. Jana - fragment dawnych wałów miejskich, gdzie do czasów sowieckich stała kapliczka ¶w. Jana Nepomucena. Drugi z kamieni nagrobnych znajduje się w rękach prywatnych.

W Uhnowie zachowała się murowana z czerwonej cegły synagoga z pocz. XX wieku i stoj±cy obok dom talmudyczny. Oba budynki zasłania gmach szkoły rolniczej wybudowany w centrum miasteczka. Wła¶nie ta szkoła jest wła¶cicielem obu budowli. W przeszło¶ci znajdowały się tu sale lekcyjne i warsztatowe. Obecnie s± one użytkowane w minimalnym stopniu. W synagodze - przedzielonej na użytek szkolny dodatkowym stropem - garażuje kilka pojazdów szkolnych. Wedle relacji mieszkańców Uhnowa funkcje religijne pełnił też w przeszło¶ci budynek stoj±cy naprzeciw szkoły, przy przystanku autobusów (obecnie sklep spożywczy). Prawdopodobnie był to chasydzki dom modlitwy.

tekst: Jolanta Dziubińska & Rafał Zubkowicz
zdjęcia: Rafał Zubkowicz