| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |
| SUSZ | ||
Wiadomo, że w 1793 r. w Suszu mieszkała tylko jedna rodzina żydowska, w 1799 r. dwie. Liczba Żydów w Suszu wzrosła dopiero po ukazaniu się w 1812 r. edyktu emancypacyjnego. W 1817 r. żyło tu 81 osób pochodzenia żydowskiego, w 1855 r. 153. W 1861 r. w Suszu mieszkało jeszcze 181 Żydów, za to w 1885 r. zaledwie 126 i liczba ich cišgle spadała, co było wynikiem emigracji zarobkowej. W 1895 r. w mieście zamieszkiwało 105 osób narodowości żydowskiej, w 1900 r. - 75, a w 1925 r. już tylko 45. Warto zauważyć, że w 1932 r. liczba mieszkających w Suszu Żydów wynosiła 50 "dusz", natomiast, co ciekawe w 1937 r. wzrosła ona do 72. Plany założenia cmentarza żydowskiego w Suszu zrodziły się już w 1803 r. Wówczas to Josef Elias Hirch zakupił za 6 talarów ziemię położoną przy drodze do Michałowa, pomiędzy Rożnowem a bagnami Tannenbruche. Jednak dopiero gdy ziemia przeznaczona na cmentarz, przekazana została w 1853 r. w ręce spadkobiercy Hircha, rozpoczęto jego użytkowanie. W tym samym 1853 roku dokupiono jeszcze nieco ziemi w celu zwiększenia obszaru grzebalnego. Ostatecznie jego obszar wynosił ok. 0,1 - 0,15 ha. |
||
 |
||
lokalizacja cmentarza żydowskiego w Suszu |
||
Trudno powiedzieć w obecnej chwili czy uległ on dewastacji podczas nocy kryształowej. Struktury NSDAP w Suszu były dość silne, jednakże - jak wspominał jeden z przedwojennych mieszkańców miasta - stosunki pomiędzy zwykłymi obywatelami a ludnościa żydowską były dobre. W Suszu nie spalono synagogi. |
||
 |
||
alejka na terenie cmentarza żydowskiego w Suszu |
||
Niestety po cmentarzu żydowskim nie ma już niemal śladu. Obecnie na tym terenie znajduje się Osiedle Leśne. Zachowała się tam jedynie alejka i zarys miejsca po ogrodzeniu. Naoczni świadkowie wspominali, że wiele pomników było w latach pięćdziesiątych i kolejnych wywożonych z terenu cmentarza przez nowoprzybyłą ludność polską. |
||
 |
||
gmach synagogi w Suszu |
||
W Suszu znajdował się także dom modlitwy. Istniał on już dużo wcześniej przed 1821 r. Synagogę wybudowano tu dopiero w 1868 r., na dwóch parcelach przy ówczesnej Schmalestraße (dziś ulica Wąska), róg dawnej Kirchenstraße. Budynek synagogi zachował się w relatywnie dobrym stanie do dziś. W połowie lat 90. XX wieku został on przekazany gminie żydowskiej w Gdańsku i niestety od tego czasu nieużytkowany popada w ruinę. Wcześniej mieściła się w nim siedziba Suskiego Ośrodka Kultury. tekst & zdjęcia: Seweryn Szczepański Bibliografia |
| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |