Cmentarz żydowski w Suchowoli znajduje się około 1,3 km na północ od Rynku, za skrzyżowaniem dróg do Augustowa i Poko¶na, po wschodniej stronie ul. Augustowskiej. Cmentarz zajmuje działkę o numerze geodezyjnym 01109 4.0044.1501, w kształcie zbliżonym do prostok±ta, o przybliżonych wymiarach 92 x 220 m.
Według informacji zamieszczonej na stronie Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, cmentarz został założony w XIX wieku. Na podstawie zachowanego materiału ikonograficznego wiadomo, że przed 1939 r. cmentarz był otoczony kamiennym murem, jego teren był poro¶nięty drzewami. Na cmentarzu znajdował się także drewniany budynek, pełni±cy funkcję domu przedpogrzebowego.
Obiekt uległ daleko posuniętej dewastacji. Rozebrano ogrodzenie i wywieziono niemal wszystkie nagrobki. Obecnie w obrębie cmentarza można odnaleĽć pojedyncze relikty zniszczonych nagrobków, m. in. betonowe ¶ciany grobowca o charakterystycznej dla Podlasia formie miniohelu z zamknięt± przestrzeni± wewnętrzn±. Teren jest poro¶nięty gęst±, dzik± ro¶linno¶ci±.
Na skraju cmentarza, od strony ul. Augustowskiej znajduje się współczesny, zwieńczony krzyżem pomnik z napisem: "Miejsce u¶więcone krwi± bestialsko pomordowanych przez bolszewików 9 VIII 1920 r. Mietko Fabian, Naumowicz Władysław, Rudakowski Piotr, Zaniewski Feliks, Zimnoch Franciszek. Zginęli za Polskę. Pamiętamy".
Kilkana¶cie metrów dalej, na mocy porozumienia zawartego pomiędzy Fundacj± Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego i Urzędem Miasta w Suchowoli, w 2011 r. ustawiono kamienn± tablicę z napisem: "Cmentarz żydowski w Suchowoli, założony w XVII w. Zniszczony przez niemieckich okupantów podczas II wojny ¶wiatowej. Odrestaurowany w 2010 r. Przechodniu, uszanuj miejsce pamięci zmarłych. TNCBH".
W Zespole Szkół w Suchowoli przechowywane s± nieliczne macewy, odnalezione w różnych punktach miejscowo¶ci, między innymi nagrobek Jechiela syna Icchaka Ajzyka [...]aneckiego.
tekst: Krzysztof Bielawski
zdjęcia:
Adam Karabowicz