Cmentarz żydowski w Suchowoli znajduje się około 1,3 km na północ od Rynku, za skrzyżowaniem dróg do Augustowa i Pokośna, po wschodniej stronie ul. Augustowskiej. Cmentarz zajmuje działkę o numerze geodezyjnym 01109 4.0044.1501, w kształcie zbliżonym do prostokąta, o przybliżonych wymiarach 92 x 220 m.
Według informacji zamieszczonej na stronie Fundacji Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego, cmentarz został założony w XIX wieku. Na podstawie zachowanego materiału ikonograficznego wiadomo, że przed 1939 r. cmentarz był otoczony kamiennym murem, jego teren był porośnięty drzewami. Na cmentarzu znajdował się także drewniany budynek, pełniący funkcję domu przedpogrzebowego.
Obiekt uległ daleko posuniętej dewastacji. Rozebrano ogrodzenie i wywieziono niemal wszystkie nagrobki. Obecnie w obrębie cmentarza można odnaleźć pojedyncze relikty zniszczonych nagrobków, m. in. betonowe ściany grobowca o charakterystycznej dla Podlasia formie miniohelu z zamkniętą przestrzenią wewnętrzną. Teren jest porośnięty gęstą, dziką roślinnością.
Na skraju cmentarza, od strony ul. Augustowskiej znajduje się współczesny, zwieńczony krzyżem pomnik z napisem: "Miejsce uświęcone krwią bestialsko pomordowanych przez bolszewików 9 VIII 1920 r. Mietko Fabian, Naumowicz Władysław, Rudakowski Piotr, Zaniewski Feliks, Zimnoch Franciszek. Zginęli za Polskę. Pamiętamy".
Kilkanaście metrów dalej, na mocy porozumienia zawartego pomiędzy Fundacją Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego i Urzędem Miasta w Suchowoli, w 2011 r. ustawiono kamienną tablicę z napisem: "Cmentarz żydowski w Suchowoli, założony w XVII w. Zniszczony przez niemieckich okupantów podczas II wojny światowej. Odrestaurowany w 2010 r. Przechodniu, uszanuj miejsce pamięci zmarłych. TNCBH".
W Zespole Szkół w Suchowoli przechowywane są nieliczne macewy, odnalezione w różnych punktach miejscowości, między innymi nagrobek Jechiela syna Icchaka Ajzyka [...]aneckiego.
tekst: Krzysztof Bielawski
zdjęcia:
Adam Karabowicz