Gmina żydowska w Stopnicy posiadała dwa miejsca pochówku zmarłych. Najstarszy cmentarz założono na południe od zbiegu dróg do Nowej Wsi (obecnie ul. Ko¶ciuszki) i Białoborza (obecnie drogi nr 757). Kolejny cmentarz powstał około 500 metrów dalej przy drodze do Nowej Wsi. Lokalizację obu cmentarzy zaznaczono na wydanej w 1938 r. mapie Wojskowego Instytutu Geograficznego.

Podczas drugiej wojny ¶wiatowej na terenie nowego cmentarza nazi¶ci dokonywali egzekucji osób pochodzenia żydowskiego, tu również grzebali zwłoki osób zabitych w miejscowym getcie. Jak podaje "Rejestr miejsc i faktów zbrodni popełnionych przez okupanta hitlerowskiego na ziemiach polskich w latach 1939-1945: województwo kieleckie", w paĽdzierniku 1942 r. na cmentarzu pochowano ciała około 400 osób, rozstrzelanych podczas likwidacji getta. PóĽniej ich szcz±tki spalono w ruchomym krematorium.

Obie nekropolie uległy dewastacji. Przez stary cmentarz przeprowadzono przedłużenie drogi nr 757, na zachód od niego wznosz±c zabudowania magazynowe. Obecnie w tym miejscu trudno znaleĽć jakiekolwiek pozostało¶ci nagrobków. W 2008 r. kilka fragmentów macew odnaleziono na pryzmie przy posesji za piekarni± przy ul. Ko¶ciuszki.

Zniszczeniu uległ także nowy cmentarz. W jego północnej czę¶ci urz±dzono stację transformatorow±, a resztę działki zniwelowano. Jak twierdzi jeden z mieszkańców Stopnicy, w latach sze¶ćdziesi±tych XX w. na cmentarzu zakopano zachowane nagrobki oraz ekshumowane szcz±tki ludzkie. Do dzi¶ na cmentarzu można odnaleĽć jedynie pojedyncze fragmenty zniszczonych nagrobków.

Pożadane byłoby upamiętnienie obu cmentarzy oraz oznakowanie ich granic.

tekst: K. Bielawski
Kliknij tu, by obejrzeć film video nakręcony na tym cmentarzu