Cmentarz żydowski w Sokółce został założony na mocy przywileju wydanego przez króla Augusta II z 1698 r., w północno-wschodniej czę¶ci miasta, przy obecnej ul. Icchoka Malmeda. Cmentarz położony jest na wzniesieniu i zajmuje działkę w kształcie zbliżonym do litery L, o powierzchni 16944 m kw.
Obiekt uległ dewastacji. Podczas inwentaryzacji prowadzonej w 1987 r. przez Tomasza Wi¶niewskiego i Andrzeja Grajtera w obrębie cmentarza odnaleziono 1067 nagrobków w różnym stanie zachowania, wykonanych m. in. z granitu i betonu. Najstarsza zidentyfikowana macewa pochodzi z 1751 r. (odczyt daty niepewny), kolejne z lat 1806 i 1807. Najmłodsze nagrobki upamiętniaj± osoby zmarłe w 1940 r. WyraĽny jest podział cmentarza na starsz± i now± czę¶ć. Od strony ul. Icchoka Malmeda widoczne s± fragmenty kamiennego muru, zwieńczonego betonow± wylewk±.
W ostatnich dekadach na cmentarzu prowadzone były prace porz±dkowo-restauracyjne. W latach 1981-1982 wykarczowano czę¶ć zaro¶li, usunięto uschnięte drzewa, wywieziono ¶mieci i ustawiono około 100 przewróconych macew. Od 2004 r. opiekę nad cmentarzem roztoczyli uczniowie Gimnazjum nr 1 w Sokółce, którzy okresowo usuwaj± ¶mieci. W 2007 r. przy wej¶ćiu ustawiono tablicę informacyjn±.
Teren cmentarza jest ogólnie dostępny. Istotny problem stanowi± za¶miecenie oraz gęsta ro¶linno¶ć, w okresie wegetacji uniemożliwiaj±ca dostęp do czę¶ci nagrobków.
tekst: Krzysztof Bielawski
|