Kliknij, aby dodać stronę do ulubionych
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas
SKOPANIE
 

Żydzi z Baranowa Sandomierskiego chowali swych zmarłych na cmentarzu położonym przy drodze do wsi Skopanie. Jak podaje baranowski proboszcz ks. Henryk Stochel, cmentarz po raz pierwszy wzmiankowany jest w 1718 r. w aktach wizytacji parafii. Prawdopodobnie nekropolia powstała na długo przed t± dat±. Jakub D. Brand w "Księdze Pamięci Baranowa" tak pisał o miejscu pochówku swoich przodków: "Mówiono, że znajdowały się tam pomniki, na których były nazwiska Żydów zmarłych 400 - 500 lat temu. To twierdzenie nie zostało potwierdzone, a nazwiska zmarłych nie s± już nam dostępne".

Dzi¶ trudno jest odtworzyć przedwojenny wygl±d cmentarza. Zachowały się dwa zdjęcia, co do których - na podstawie umieszczonej na odwrocie pieczęci zakładu fotograficznego z Baranowa - możemy snuć przypuszczenia, że zostały wykonane na terenie tej nekropolii.

Skopanie - archiwalne zdjęcie cmentarza żydowskiego macewa kobiety

Cmentarz uległ poważnej dewastacji. Starsi mieszkańcy Baranowa wspominaj±, że nagrobki zostały wykorzystane przez Niemców do budowy dróg. Według jednej z relacji, proces niszczenia nekropolii był kontynuowany także w okresie powojennym.

Obecnie cmentarz jest zalesiony i nieogrodzony, jego granice s± nieczytelne. Wiadomo, że w 1938 r. cmentarz zajmował działkę o nieregularnym kształcie, rozci±gaj±c± się między drogami z Baranowa Sandomierskiego do wsi Skopanie i Woli Baranowskiej. Na terenie nekropolii występuj± liczne zagłębienia. Po¶rodku niewielkiej polany znajduje się otoczona betonowym cokołem zbiorowa mogiła osób zamordowanych w baranowskim getcie. Ustawiony na niej głaz posiada nieczyteln± inskrypcję. W Urzędzie Miasta i Gminy w Baranowie Sandomierskim znajduje się sporz±dzony w dn. 3 wrze¶nia 2003 r. dokument, zatytułowany "Sprawozdanie z lustracji obiektu cmentarnictwa wojennego Kierkut", w którym zapisano, iż pomnik został wzniesiony w 1945 r. i według opisu jest to: "mogiła zbiorowa 60 niezidentyfikowanych Żydów, wykonana z obrzeży betonowych" w kształcie prostok±ta o wymiarach 5 m na 10 m, z "kamieniem o wymiarach 0,80 m na 1 m z napisem w nieznanym języku". W 2009 r. na cmentarzu w nieznanych okoliczno¶ciach pojawiła się macewa, upamiętniaj±ca Szmuela syna Izraela Rottlera, zmarłego w dn. 14 ijar 5646 r. ( 19 maja 1886 r.).

Od wiosny 2007 r. w ramach projektu Centrum Edukacji Obywatelskiej pod nazw± "¦lady przeszło¶ci", cmentarzem opiekuj± się uczniowie Publicznego Gimnazjum w Skopaniu. W dniu 8 maja 2007 r. uczestnicy projektu: Izabela Kędziora, Agnieszka Klich, Aleksandra Klich, Edyta Lasek, Kamila Mularz, Dominika Siwiec, Laura Skolarczyk i Natalia Starzec, wraz z opiekunk± p. Ann± Ku¶nierz, rozpoczęli prace porz±dkowe na terenie cmentarza. W li¶cie przesłanym do naszej Redakcji pisz±: "Zadanie nie było łatwe. Szybko okazało się, że ilo¶ć ¶mieci zgromadzonych na cmentarzu przerosła nasze wyobrażenia. Zdawało się, że wystarczy kilkana¶cie worków na ¶mieci, ale w rezultacie uzbierali¶my ich około pięćdziesięciu. Nie wyobrażali¶my sobie, że na cmentarzu znajdziemy zardzewiałe łóżko, czy stary telewizor... W ci±gu trzech godzin siedemnastu uczniów i dwóch pomocników przysłanych przez UMiG w Baranowie Sandomierskim dzielnie walczyło z nawałem odpadków. Akcja została przerwana z powodu gwałtownej ulewy.

Skopanie - młodzież sprz±ta cmentarz żydowski ¶mieci zebrane na cmentarzu żydowskim w Skopaniu akt adopcji cmentarza zbiorowa mogiła na cmentarzu żydowskim w Skopaniu
foto: Krzysztof Pitra foto: Krzysztof Pitra foto: Krzysztof Pitra foto: Krzysztof Pitra

W dniu 17 maja 2007 r. wrócili¶my na teren kirkutu, by dokończyć rozpoczęt± pracę. Tego samego dnia odbyła się uroczysta adopcja cmentarza. Akt ten odbył się w obecno¶ci Burmistrza Miasta i Gminy w Baranowie Sandomierskim, p. Mirosława Pluty, który bardzo życzliwie potraktował nasz± inicjatywę, obiecuj±c wsparcie podjętych działań. W akcie adopcji zobowi±zali¶my się nie tylko do opieki nad tym miejscem, ale też do kultywowania pamięci wspólnej przeszło¶ci dwóch narodów. Mamy nadzieję, że historia cmentarza zainteresuje nie tylko uczestników projektu. Chcemy, aby to miejsce nigdy już nie było wysypiskiem ¶mieci i aby o nim nie zapomniano. W akcji sprz±tania uczestniczyli również nasi koledzy: Magdalena Brożyna, Damian Cebula, Jakub Furdyna, Paulina Kielek, Anna Jarosz, Sylwia Malinowska, Justyna Przywara, Krzysztof Stalica, Wojciech Szpyt, Maciej W±chała i Piotr Żyguła".

Lokalizację cmentarza można odnaleĽć na przedwojennej wojskowej mapie okolic Baranowa. Do cmentarza można doj¶ć od strony stacji paliw Lotos przy trasie nr. 985. Należy i¶ć skrajem lasu, wzdłuż ogrodzenia i na wysoko¶ci budynku przedsiębiorstwa "Victom" skierować się w prawo, około 30 metrów w gł±b lasu.

tekst: Anna Ku¶nierz, K. Bielawski
Księgę Pamięci Baranowa znajdziesz tutaj:

Skopanie - cmentarz żydowski Skopanie - grób ofiar Zagłady Skopanie - macewa Skopanie - macewa Szmuela syna Izraela Rottlera
foto: K. Bielawski foto: K. Bielawski foto: K. Bielawski foto: K. Bielawski
Poszukujemy wszelkich informacji o Żydach z Baranowa Sandomierskiego i ich nekropolii.
Czekamy też na relacje osób, które pamiętaj± ten cmentarz z okresu przed II wojn± ¶wiatow±.
Teksty i zdjęcia opublikowane w serwisie www.kirkuty.xip.pl s± chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materiałów możliwe wył±cznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas