Rozwój osadnictwa żydowskiego w Rzepienniku Strzyżewskim przypada na przełom XVIII i XIX w. Wiadomo, że w 1886 roku w miejscowo¶ci żyło 264 wyznawców judaizmu, co stanowiło 15% wszystkich mieszkańców. W 1870 roku w Rzepienniku ukonstytuowała się niezależna gmina wyznaniowa. Koniec XIX wieku i pocz±tek XX wieku przyniósł masow± emigrację rzepiennickich Żydów. W 1910 roku mieszkały tu 532 osoby pochodzenia żydowskiego, a spis powszechny z 1921 roku odnotował w Rzepienniku już tylko 224 Żydów.

Podczas II wojny ¶wiatowej nazi¶ci zniszczyli synagogę, a na terenie miasta utworzyli getto. W dniu 11 sierpnia 1942 roku mieszkańcy getta zostali rozstrzelani w pobliskim lesie D±bry. W Żydowskim Instytucie Historycznym zachował się opis tej egzekucji, sporz±dzony w 1987 roku przez p. Mariannę Kiesler: "Jeden tylko strzelał, trwało to do wieczora. Reszta zebranych czekała na ł±ce przy w±wozie, gdzie musieli się rozbierać. Po dziesięć osób rozebranych, dwie¶cie metrów przez krzaki musieli i¶ć do ławki, siadać, tam ich strzelano po kolei. Chłopak ich wrzucał do dołu, przysypywał wapnem. Na koniec zostało jeszcze dziecko, wzięli je za nogi, trzasnęli o ławkę i rzucili do mogiły". Zaledwie kilku Żydów z Rzepiennika Strzyżewskiego przeżyło mroczne czasy Holocaustu. Niektórzy z nich przetrwali dzięki pomocy swych chrze¶cijańskich s±siadów.

Cmentarz żydowski w Rzepienniku Strzyżewskim położony jest za o¶rodkiem zdrowia, na wzgórzu w lesie. Nekropolia została zdewastowana, w dziele niszczenia brali udział niektórzy mieszkańcy, którzy skradli kamienie nagrobne. Podobno cmentarna brama została przerobiona przez jednego z chłopów na bronę. Do dzi¶ zachowały się pozostało¶ci starego ogrodzienia oraz kilkadziesi±t nagrobków. S± to w większo¶ci macewy o półokr±głych zwieńczeniach, na których pojawiaj± się charakterystyczne dla żydowskiej sztuki nagrobnej płaskorzeĽby, przedstawiaj±ce między innymi: ręce w ge¶cie błogosławienia, ¶wiece, dzbany i misy, korony czy ptaki. Nasz korespondent tak opisuje to miejsce: "Cudo. Dawno nie widziałam tak pięknych macew i tak malowniczego położenia cmentarza".

tekst: K. Bielawski
zdjęcia: Małgorzata Płoszaj
Poniżej prezentujemy dwa filmy video z Rzepiennika Strzyżewskiego
FILM 1 * FILM 2