Kliknij, aby dodać stronę do ulubionych
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas
RYBOTYCZE
     

Cmentarz żydowski w Rybotyczach - mieście, w którym rabinem był znany cadyk Elimelech Szapiro z dynastii dynowskiej -   położony jest na wzgórzu, kilkaset metrów za miejscowością, w zakolu szosy do Makowej.  Wiadomo, że do czasów drugiej wojny światowej cmentarz był ogrodzony kamiennym murem, przy cmentarzu stał dom przedpogrzebowy, w którym znajdowała się beit tahara. Do cmentarz wiodły dwie drogi - od strony Rybotycz i od strony Makowej.

Według informacji uzyskanych od mieszkającego w Nowym Jorku Mojżesza Rubinfelda, dewastacja cmentarza mogła rozpocząć się w czasie wojny i z całą pewnością była kontynuowana po wyzwoleniu. Doszczętnie rozebrano ogrodzenie oraz budynek domu przedpogrzebowego. Cmentarz był zaśmiecany i wykorzystywany jako pastwisko. Działka cmentarna stała się własnością Nadleśnictwa Bircza.

W ostatnich latach cmentarz został odrestaurowany. Stało się to możliwe dzięki inicjatywie i zaangażowaniu uprzednio wzmiankowanego Mojżesza Rubinfelda, jedynego rybotyckiego Żyda ocalałego z Zagłady. Mojżesz Rubinfeld wielokrotnie przyjeżdżał do swojego rodzinnego sztetla, w którym w czasie wojny zamordowano jego rodziców i pięcioro braci. Dzięki niemu ustawiono przewrócone macewy, wywieziono śmieci, wykoszono zarośla. Przy wejściu na cmentarz odsłonięto pomnik, na którym umieszczono napis: "Dla uczczenia pamięci pomordowanych Żydów miasteczka Rybotycze, którzy zginęli śmiercią męczeńską z rąk hitlerowskich oprawców w latach 1939-1945. Rodziny: Rachel Salik, Harold Schwartz, Mojżesz Rab-Rubinfeld". Oznakowana została także droga dojazdowa. Restaurację cmentarza sfinansował Mojżesz Rubinfeld przy współudziale Rachel Salik-Gans z Paryża. Na wniosek M. Rubinfelda Nadleśnictwo Bircza wykonało na swój koszt nowe ogrodzenie cmentarza.

cmentarz żydowski w Rybotyczach cmentarz żydowski w Rybotyczach cmentarz żydowski w Rybotyczach cmentarz żydowski w Rybotyczach
Cmentarz po zakończeniu prac restauracyjnych (zdjęcia z kolekcji Mojżesza Rubinfelda)

W dzieło renowacji zaangażowali się także między innymi: Harold Schwartz-Rab, Ari Taub, Eugeniusz Bakalus, Zdzisław Kulawiec oraz uczniowie Zespołu Szkół Ekologicznych i Agrobiznesu im. W. Szafera w Przemyślu, realizujący projekt ''Jeden Bóg - trzy religie''.

W lipcu 2013 r. wolontariusze ze Stowarzyszenia Magurycz przeprowadzili konserwację około 50 macew. Nagrobki zostały ustawione, sklejone, oczyszczone i zaimpregnowane. Projekt został sfinansowany ze środków zdobytych przez Stowarzyszenie. Fotograficzną relację z tych prac można znaleźć na stronie https://www.facebook.com/275275319229872/photos/?tab=album&album_id=477870342303701&hc_location=ufi.

 

tekst: K. Bielawski

Cmentarz w Rybotyczach w 2006 r. (zdjęcia: Marek Witucki)
Poszukujemy wszelkich informacji o Żydach z Rybotycz i i ich nekropolii.
Czekamy też na relacje osób, które pamiętają ten cmentarz z okresu przed II wojną światową.
Teksty i zdjęcia opublikowane w serwisie www.kirkuty.xip.pl są chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji.
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas