Żydzi osiedlali się w Poznaniu już przed r. 1367, w tym bowiem roku wystawili sobie synagogę przy ul. Sukienniczej, któr± im przeznaczono na mieszkanie i która odt±d zwie się Żydowsk±. Najważniejszym w dziejach żydów poznańskich wypadkiem jest owa wie¶ć o hostyach skradzonych, kłutych i topionych w 1399 r., w miejscu, gdzie stan±ł ko¶ciół Bożego Ciała. Spalono wtedy żywcem rabina, 13 żydów i niewiastę, która miała wynie¶ć tę hostye z ko¶cioła. Na wieczn± pami±tkę musieli żydzi z procesy± Bożego Ciała nie¶ć obraz przedstawiaj±cy przebieg zdarzenia z hostyami. W 1724 r. przyszło do ugody, żydzi za zwolnieniem ich od tego warunku obowi±zali się dostarczać klasztorowi karmelitów pewnej ilo¶ci oliwy, wosku, łoju itd.. Uci±żliwo¶ć ta zniesiona została w r. 1779. W XV w. rozszerzono dzielnicę żydowsk±, wł±czaj±c ulicę Szewsk± i Wronieck±. Pożary w dzielnicy żydowskiej nastręczały pospólstwu chrze¶ciańskiemu sposobno¶ć rabunku i rzezi. Handel żydowski przynosił szkodę kupiectwu chrze¶cijańskiemu, a st±d wywi±zały się długoletnie zatargi z magistratem miejscowym, który w jednem z zażaleń swoich do króla pisze: "Jest to okrutny zwierz, żydowska szarańcza, która florem civitatis depascit. Jest to jadowita gadzina i plugawe robactwo, które wedle psalmu 58 comedit Jacob et locum ejus desolat. Pożera wierne Bogu i Zbawicielowi swemu ludzie W. K. Mo¶ci najniższe poddane i miasto ich pustoszy". Pojawienie się jezuitów w Poznaniu pogorszyło położenie żydów, których przy każdej danej sposobno¶ci prze¶ladowano i łupiono bez lito¶ci. Skórzewski. marszałek konfederacyi tarnogrodzkiej, zdobywszy Poznań na Sasach w r. 1716, oddał żołnierzom dzielnicę żydowsk± na łup, przyczem zabito 33 i poraniono kilkaset. W r. 1737 wytoczono żydom proces o zamordowanie dziecka, poci±gaj±c do s±du kilku wybitniejszych, z których dwaj wyzionęli ducha w torturach. Żydzi poznańscy zostawali pod bezpo¶redni± juryzdykcy± królów polskich i wojewodów poznańskich. W mie¶cie zajmowali się głównie handlem i rzemiosłami; mieli cechy swoje odrębne: krawiecki, ku¶nierski, szmuklerski i rzeĽnicki, Ubiór ich składał się z czarnych, długich po kostki kaftanów, pończoch i trzewików; na głowie nosili jarmułkę skórzan±, kapelusz albo czapkę futrzan±; zapuszczali brodę i zwijali loki. Po zajęciu miasta przez Prusaków wydany został w 1797 r. tak zwany żydowski regulamin, który oddawał żydów pod juryzdykcy± miejsk±, przyznawał im prawa kupieckie w miastach i zezwolił na zajmowanie się rzemiosłami. Za księstwa warszawskiego nadała konstytucya z dnia 22 lipca 1807 r. żydom równouprawnienie, które atoli rozporz±dzeniem z dnia 17 paĽdz. t. r. zawieszonem zostało na lat dziesięć. Po drugiej okupacyi pruskiej starał się rz±d o polepszenie stosunków żydowskich, które stopniowo doszły do zupełnego równouprawnienia. Żydzi poznańscy przyczynili się znacznie do zniemczenia miasta; w wierno-poddańczych uczuciach prze¶cigaj± niemal Niemców, pomimo to nie zlewaj± się z Niemcami.

Powrót