Cmentarz żydowski w Pobiedziskach Jewish cemetery in Pobiedziska Judischer Friedhof Pudewitz

Nagrobki dziel± się na dwa typy - sarkofagowe, nakryte profilowan±, zwężaj±c± się ku górze nastaw± oraz proste macewy o tradycyjnej formie stylizowanej steli, zwieńczone łukiem pełnym, a także zakończone prosto lub z nałożonym spłaszczonym ostrosłupem. Na terenie cmentarza znajduje się również jeden nagrobek reprezentuj±cy styl klasycyzuj±cy, o profilowanym zwieńczeniu nawi±zuj±cym w swym kształcie do frontonu ¶wi±tyni antycznej. Inskrypcje na nagrobkach wykuto zarówno w alfabecie hebrajskim, jak również w języku niemieckim, jak na doskonale zachowanej macewie Hermana Krauna, zmarrłego w 1893 roku.

Red. Stanisław Zasada na łamach dziennika "Rzeczpospolita" ("Macewy z jeziora", Rzeczpospolita nr 208 (6285), 6 wrze¶nia 2002) tak pisał o wojennych losach cmentarza w Pobiedziskach: "W położonym niedaleko kirkutu klasztorze sióstr Sacré Coeur mie¶cił się podczas wojny szpital Wehrmachtu. Najstarsze zakonnice pamiętaj±, jak hitlerowcy rozbierali otaczaj±cy cmentarz mur. Cegłę zabrali niemieccy osadnicy. Resztę zniszczeń na kirkucie dokonali po wojnie Polacy. Starsi mieszkańcy Pobiedzisk opowiadaj±, jak ludzie układali z macew pomost w stronę jeziora. Potem młodzież dla zabawy wrzucała je do wody. Z paru macew zrobiono nawet nagrobki na katolickim cmentarzu".

Restauracja nekropolii nie byłaby możliwa bez ciężkiej pracy społeczników z kierowanego przez Krzysztofa Robakowskiego Stowarzyszenia Płetwonurków i Ratowników "Podwodniak". Nurkuj±c w wodach Jeziora Dobrego przez przypadek odnaleĽli macewę. W trakcie dalszych poszukiwań wydobyli kolejne płyty nagrobne i przenie¶li je na teren cmentarza.

Uroczyste, ponowne otwarcie nekropolii odbyło się w dniu 22 lipca 2002 roku. W ceremonii wzięli udział między innymi członkowie lokalnych władz, mieszkańcy Pobiedzisk, rabini z Warszawy i Łodzi, przedstawiciele Ko¶cioła. Odczytano listy arcybiskupa Stanisława G±deckiego oraz ambasadora Izraela Szewacha Weissa.

24 paĽdziernika 2011 w miejscu domniemanego pochówku rabina Awrama Abisha odsłonięto współczesn± macewę. W uroczysto¶ci wzi±ł udział rabin Eliakim Schlesinger - przewodnicz±cy londyńskiego Komitetu Ochrony Cmentarzy Żydowskich w Europie.