Kliknij, aby dodać stronę do ulubionych
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas
PŁAWNO

Jak podaje "Encyclopedia of Jewish Life before and during the Holocaust", Żydzi w Pławnie mieszkali już w XVIII wieku. W 1897 roku w miejscowości żyło 752 wyznawców judaizmu, co stanowiło 53% wszystkich mieszkańców. Podobnie jak w innych miastach, trudne warunki ekonomiczne przełomu XIX i XX wieku oraz I wojna światowa przyczyniły się do zmniejszenia liczebności tej grupy. W 1939 roku w Pławnie mieszkało około czterystu Żydów. W początkach XX wieku w Pławnie powstała jesziwa, czyli wyższa szkoła religijna, założona przez rabina Icchaka Mordechaja Ha-Kohen Rabinowicza.

Nazizm przyniósł zagładę temu sztetl. Po zajęciu miasta przez Niemców w 1939 roku, miejscowi Żydzi zostali poddani narastającym represjom. We wrześniu 1942 roku w Pławnie utworzono getto, w którym stłoczono około czterystu osób. Kilka tygodni później mieszkańcy getta zostali wywiezieni do obozu w Treblince, gdzie znaleźli śmierć.

Żydzi z Pławna grzebali swych zmarłych na cmentarzu położonym na skraju lasu, w kierunku Zagórza. Było to także miejsce pochowku Żydów z pobliskich Gidel. Lokalizację tej nekropolii można znaleźć na przedwojennej mapie okolic Pławna. Niewiele mamy informacji o przedwojennej historii cmentarza. Wiadomo, że wielu pobożnych Żydów pielgrzymowało do grobów pochowanych tu chasydzkich rabinów z Gidel.

Cmentarz żydowski w Pławnie został zdewastowany w czasach Holocaustu, a dzieła destrukcji dokończono po wojnie. Kamienne nagrobki oraz ogrodzenie zostały stopniowo rozebrane przez niektórych mieszkańców, a teren nekropolii zaczął powoli zmieniać się w nielegalny śmietnik i składowisko złomu.

Pod koniec lat osiemdziesiątych działacze Towarzystwa Przyjaciół Gidel postanowili położyć kres bezczeszczeniu miejsca pochówku ich dawnych żydowskich sąsiadów. W ciągu kolejnych lat ich plany zostały skutecznie zrealizowane. Cmentarz uporządkowano, a z zachowanych czterech zniszczonych macew utworzono niewielkie, proste lapidarium. Obok umieszczono płytę z napisem o treści: "Miejsce pamięci spoczywających tu Żydów - mieszkańców naszej gminy. Gidle 1993" . W uroczystości odsłonięcia pomnika wzięli udział członkowie Towarzystwa Przyjaciół Gidel, przedstawiciele lokalnych władz oraz środowisk żydowskich, uczniowie i nauczyciele z miejscowych szkół.

Na terenie cmentarza zachowały się zniszczone obmurowania grobów oraz ślady dawnego ogrodzenia. Macewy wykorzystane do budowy pomnika pochodzą z przełomu XIX i XX wieku, w ich zwieńczeniach wyrzeźbiono świece - symbol umieszczany na grobach żydowskich kobiet - oraz motywy roślinne. Przytoczmy tu tłumaczenie hebrajskiej inskrypcji, umieszczonej na jednym z tych nagrobków: "Niewiasta stara, prosta i prawa. Kobieta cnotliwa. Spośród niewiast w namiotach niech będzie błogosławiona, zwlekająca pożegnać szabat i spiesząca go powitać, dążąca do jałmużny i dobroczynności. Oto nieboszczka Rywka Zisl, córka Jakowa Eliezera błogosławionej pamięci, zmarła i pochowana w dniu 11 pierwszego miesiąca adar 5662 roku".

tekst: K. Bielawski
tłumaczenie hebrajskich inskrypcji: Wojciech Tworek
zdjęcia: Małgorzata Płoszaj
Kliknij tu, bu obejrzeć film video z tego cmentarza

Pławno - lapidarium na cmentarzu żydowskim Pławno - macewa macewa z symbolem świecznika Pławno - żydowski nagrobek
Miejsce pamięci spoczywających tu Żydów - mieszkańców naszej gminy kirkut w Pławnie zniszczony grób na cmentarzu żydowskim w Pławnie Pławno - cmentarz żydowski
Poszukujemy wszelkich informacji o Żydach z Pławna i ich nekropolii.
Czekamy też na relacje osób, które pamiętają ten cmentarz z okresu przed II wojną światową.
Teksty i zdjęcia opublikowane w serwisie www.kirkuty.xip.pl są chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas