Kliknij, aby dodać stronę do ulubionych
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas
PIWNICZNA    

Jak podaje "The Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust", wyznawcy judaizmu mieszkali w Piwnicznej od połowy osiemnastego wieku. Z kolei autorzy wydanego w 1939 roku "Almanachu gmin żydowskich" początki osadnictwa żydowskiego w Piwnicznej datują na czasy średniowiecza, pisząc: "Kazimierz Wielki pozwolił Żydom na osiedlenie się w tej miejscowości. Głównym zajęciem ludności żydowskiej był handel i szynkarstwo, utrzymywano też kontakt handlowy z kupcami węgierskimi. Zrazu Żydzi w Piwnicznej liczyli zaledwie minjan, tworząc mały procent ludności ogólnej. Wybudowali małą bóżnicę, podlegającą gminie żydowskiej w Nowym Sączu". W połowie kolejnego stulecia ich liczba wynosiła około 250 osób, co stanowiło około 7% wszystkich mieszkańców. W spisie powszechnym w 1921 roku 226 piwniczan zadeklarowało narodowość żydowską lub wyznanie mojżeszowe. W okresie międzywojennym miasteczko stało się popularnym kurortem niektórych polskich cadyków, w ślad za którymi do Piwnicznej przyjeżdżało wielu chasydów. W listopadzie 1942 roku Żydzi z Piwnicznej zostali deportowani do getta w Nowym Sączu, skąd później trafili do obozu zagładu w Bełżcu.

Cmentarz żydowski w Piwnicznej znajduje się w pobliżu przystanku PKP Piwniczna-Zdrój. Z przystanku po przejściu przejazdu kolejowego idąc w kierunku kładki dla pieszych nad Popradem, tuż za przejazdem kolejowym, należy kierować się chodnikiem w prawo wzdłuż torów. Nie znamy dokładnej daty założenia nekropolii, według informacji dostępnych w Żydowskim Instytucie Historycznym cmentarz powstał zapewne pod koniec XIX wieku. Cytowany uprzednio "Almanach gmin żydowskich" podaje, że w okresie międzywojennym z fundacji przewodniczącego miejscowej gminy żydowskiej Leona Abloesera "zbudowano na cmentarzu żydowskim trupiarnię", czyli dom przedpogrzebowy. Do dziś na niewielkiej, ogrodzonej żerdziami powierzchni zachowały się nieliczne macewy. Cmentarz został zniszczony podczas drugiej wojny światowej, kiedy to z polecenia nazistów płyty nagrobne wyrwano i wykorzystano do utwardzania dróg. Powojenna rzeczywistość nie okazała się wiele łaskawsza dla miejsca spoczynku Żydów z Piwnicznej. Problem dewastacji poruszył na łamach "Gazety Krakowskiej" (nr 168 z dn. 19 lipca 1990 r.) red. Stanisław Śmierciak, pisząc między innymi: "Żydowski cmentarz nad Popradem w Piwnicznej jest nie tylko zapomniany, ale wręcz profanowany. Płyty nagrobne służą niektórym za leżaki do opalania się. Innym za stoły biesiadne, na których można wygodnie postawić półlitrówkę wódki i butelki z piwem. Są i tacy, którzy w wieczornym i nocnym mroku płyty nagrobne zmieniają w łoża miłości. Czasami do późna w nocy nad dawnym cmentarzem rozlegają się pijackie śpiewy balujących przy ognisku". Rzeczony artykuł ilustrowało zdjęcie, przedstawiające rozebranych ludzi, opalających się i grających w karty na terenie nekropolii.


tekst: K. Bielawski
zdjęcia: Jan Baranowski

Lokalizacja cmentarza według GPS: N49°26.391' E20°43.058'
Poszukujemy wszelkich informacji o Żydach z Piwnicznej i ich nekropolii.
Czekamy też na relacje osób, które pamiętają ten cmentarz z okresu przed II wojną światową.
Teksty i zdjęcia opublikowane w serwisie www.kirkuty.xip.pl są chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materiałów możliwe wyłącznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji.
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas