Cmentarz żydowski w Piwnicznej Jewish cemetery in Piwniczna

Jak podaje "The Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust", wyznawcy judaizmu mieszkali w Piwnicznej od połowy osiemnastego wieku. Z kolei autorzy wydanego w 1939 roku "Almanachu gmin żydowskich" pocz±tki osadnictwa żydowskiego w Piwnicznej datuj± na czasy ¶redniowiecza, pisz±c: "Kazimierz Wielki pozwolił Żydom na osiedlenie się w tej miejscowo¶ci. Głównym zajęciem ludno¶ci żydowskiej był handel i szynkarstwo, utrzymywano też kontakt handlowy z kupcami węgierskimi. Zrazu Żydzi w Piwnicznej liczyli zaledwie minjan, tworz±c mały procent ludno¶ci ogólnej. Wybudowali mał± bóżnicę, podlegaj±c± gminie żydowskiej w Nowym S±czu". W połowie kolejnego stulecia ich liczba wynosiła około 250 osób, co stanowiło około 7% wszystkich mieszkańców. W spisie powszechnym w 1921 roku 226 piwniczan zadeklarowało narodowo¶ć żydowsk± lub wyznanie mojżeszowe. W okresie międzywojennym miasteczko stało się popularnym kurortem niektórych polskich cadyków, w ¶lad za którymi do Piwnicznej przyjeżdżało wielu chasydów. W listopadzie 1942 roku Żydzi z Piwnicznej zostali deportowani do getta w Nowym S±czu, sk±d póĽniej trafili do obozu zagładu w Bełżcu.

Cmentarz żydowski w Piwnicznej znajduje się w pobliżu przystanku PKP Piwniczna-Zdrój. Z przystanku po przej¶ciu przejazdu kolejowego id±c w kierunku kładki dla pieszych nad Popradem, tuż za przejazdem kolejowym, należy kierować się chodnikiem w prawo wzdłuż torów. Nie znamy dokładnej daty założenia nekropolii, według informacji dostępnych w Żydowskim Instytucie Historycznym cmentarz powstał zapewne pod koniec XIX wieku. Cytowany uprzednio "Almanach gmin żydowskich" podaje, że w okresie międzywojennym z fundacji przewodnicz±cego miejscowej gminy żydowskiej Leona Abloesera "zbudowano na cmentarzu żydowskim trupiarnię", czyli dom przedpogrzebowy. Do dzi¶ na niewielkiej, ogrodzonej żerdziami powierzchni zachowały się nieliczne macewy. Cmentarz został zniszczony podczas drugiej wojny ¶wiatowej, kiedy to z polecenia nazistów płyty nagrobne wyrwano i wykorzystano do utwardzania dróg. Powojenna rzeczywisto¶ć nie okazała się wiele łaskawsza dla miejsca spoczynku Żydów z Piwnicznej. Problem dewastacji poruszył na łamach "Gazety Krakowskiej" (nr 168 z dn. 19 lipca 1990 r.) red. Stanisław ¦mierciak, pisz±c między innymi: "Żydowski cmentarz nad Popradem w Piwnicznej jest nie tylko zapomniany, ale wręcz profanowany. Płyty nagrobne służ± niektórym za leżaki do opalania się. Innym za stoły biesiadne, na których można wygodnie postawić półlitrówkę wódki i butelki z piwem. S± i tacy, którzy w wieczornym i nocnym mroku płyty nagrobne zmieniaj± w łoża miło¶ci. Czasami do póĽna w nocy nad dawnym cmentarzem rozlegaj± się pijackie ¶piewy baluj±cych przy ognisku". Rzeczony artykuł ilustrowało zdjęcie, przedstawiaj±ce rozebranych ludzi, opalaj±cych się i graj±cych w karty na terenie nekropolii.