| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |
| OSTRÓDA | ||
Żydzi w Ostródzie zamieszkali dość wcześnie. W 1707 r. wzmiankowany jest zaledwie jeden mieszkaniec wyznania mojżeszowego, kolejna wzmianka o Żydach pochodzi z 1716 r. W 1735 r. w Ostródzie żyło już około dziesięciu Żydów, o dość wysokim stopniu zamożności. Niewątpliwie do najznaczniejszych w Ostródzie rodzin żydowskich należała rodzina Samulon. Jej protoplastą był Samuel (Samulon) Abraham Ascher. Samulonowie, zajmując się handlem porcelaną i sukiennictwem, dorobili się z czasem sporego majątku, a także wysokiej renomy wśród kupców. W Ostródzie działał Związek Rzeszy Żydowskich Żołnierzy Frontowych. Inne ważniejsze stowarzyszenia to: Stowarzyszenie Żydowskiej Historii i Literatury, wraz z główną biblioteką oraz Ostródzkie Niemiecko-Żydowskie Towarzystwo Miłośników Wędrowania. Społeczność żydowska w Ostródzie stopniowo wzrastała liczebnie - w 1735 r. żyło tu około dziesięciu osób, w 1812 - 15, w 1846 - 108 (3,8% ludności), w 1858 - 160 (4,9%), w 1880 - 222. W 1900 - 242, wówczas też stanowili oni prawie 10% uczniów miejscowego gimnazjum i 16% radnych miejskich. Od 1835 r. dom modlitwy znajdował się przy obecnej ul. Puławskiego. Nową synagogę w stylu mauretańskim, wybudowano w 1893 r. przy Gartenstrasse, obecnej ul. Olsztyńskiej. |
||
 |
 |
|
Archiwalne zdjęcia synagogi w Ostródzie (źródło: R. Kabus, Juden in Ostpreussen) |
||
W pierwszych dwóch dekadach XX wieku Ostróda zdawała się być oazą tolerancji, ta sytuacja uległa radykalnej zmianie w latach trzydziestych. Już w 1930 r. zdemolowano cmentarz żydowski i próbowano podpalić synagogę, w 1932 r. podłożono bombę w zakładzie kupieckim firmy Lonky na rynku. W 1933 r., po dojściu Hitlera do władzy, w Ostródzie żyło 123 osób pochodzenia żydowskiego. Do pierwszych pogromów doszło już w 1935 r., zaś w czasie "nocy kryształowej" 9/10 listopada 1938 r. podpalono synagogę, dom przedpogrzebowy i zrównano z ziemią cmentarz. W 1937 r. w Ostródzie zamieszkiwało 75 Żydów, a według spisu ludnościowego z 17 maja 1939 r. zaledwie siedmiu Żydów oraz siedemnaście osób z mieszanych związków. |
||
 |
||
ostatnie macewy na cmentarzu żydowskim w Ostródzie |
||
Cmentarz żydowski w Ostródzie założono w 1735 r., z tego roku pochodzi informacja o wykupie ziemi pod jego użytkowanie. Zajmował on obszar ok. 0,2 ha. W tym samym czasie otworzono także dom modlitwy. Ostródzki beit-kwarot znajduje się przy obecnej ul. Armii Ludowej, na tzw. "Polskiej Górce", w sąsiedztwie cmentarza katolickiego. Nie zachował się on do dnia dzisiejszego, zniszczony w czasie "nocy kryształowej" uległ dalszej dewastacji w latach pięćdziesiątych XX wieku. Wichry dziejów przetrwały tylko pozostałości ceglanego muru oraz dwie macewy, które znaleziono przypadkowo na jego terenie. Należą one do Justine Samulon z domu Rautenberg i T. Samulona. W 2002 roku teren nekropolii został uporządkowany przez Ostródzkie Stowarzyszenie Kulturowe " Sasinia ". tekst: Seweryn Szczepański - [email protected] Bibliografia: |
||
| strona główna | cmentarze | warto wiedzieć | księga gości | napisz do nas |