Jak podaje "The Encyclopedia of Jewish Life Before and During the Holocaust", pierwsze wzmianki o Żydach z Ośna Lubuskiego (niemiecka nazwa: Drossen) pochodzą z 1430 r. oraz 1690 r., jednak stałe osadnictwo żydowskie znajduje potwierdzenie w dokumentach dopiero od początków XIX wieku. Wiadomo, że w 1855 roku mieszkało tu 84 Żydów, istniała synagoga i cmentarz. W 1933 roku, w chwili przejęcia władzy przez nazistów, w Ośnie żyło 28 osób pochodzenia żydowskiego. Wielu z nich ucierpiało podczas Nocy Kryształowej z 1938 roku. Zdemolowano wtedy domy, a pięciu Żydów zostało aresztowanych. Los Żydów z Ośna w okresie Holocaustu nie został jak dotąd udokumentowany.
Dziś materialnym śladem po tej społeczności jest przebudowany gmach synagogi przy ul. Strażniczej oraz nekropolia, położona na północno-wschodniej stronie jeziora Reczynek. Według zamieszczonej na internetowej stronie miasta monografii Ośna, cmentarz powstał w 1850 roku, z kolei redaktorzy serwisu www.jewishgen.org fakt ten datują na początek XVIII wieku. Do dziś przetrwały pojedyncze nagrobki oraz zniszczony mur cmentarny.
foto: Ch. B., Tomasz Nowak, Grażyna i Rafał Tomaszewscy
