Pocz±tki osadnictwa żydowskiego w Olsztynku (w języku niemieckim: Hohenstein) przypadaj± na pocz±tek XIX wieku. Wiadomo, że w 1831 roku w mie¶cie mieszkało o¶miu wyznawców judaizmu. Do 1880 roku ich liczebno¶ć wzrosła do 111 osób. Wichry dziejów sprawiły, że - podobnie jak w innych miejscowo¶ciach - na przełomie stuleci liczba osób pochodzenia żydowskiego w Olsztynku zaczęła spadać. Z pewno¶ci± wielu z nich wyjechało do Ameryki w ramach powszechnej wówczas emigracji zarobkowej. W 1933 roku w Olsztynku mieszkało już tylko 33 Żydów. Dwa lata póĽniej została sprzedana miejscowa synagoga. Nie mamy informacji o losach ludno¶ci żydowskiej Olsztynka po przejęciu władzy przez partię faszystowsk±. Zapewne w wyniku narastaj±cych represji czę¶ć opu¶ciła miasto, innych zgładzili nazi¶ci.

Jak podaje "The Encyclopedia of Jewish Life before and during the Holocaust", cmentarz żydowski w Olsztynku powstał w połowie dziewiętnastego wieku. Nekropolia znajduje się przy rozwidleniu ul. Jagiełły z drog± w kierunku Jemiołowa. W wyniku zniszczeń do dzi¶ na jej terenie nie zachowały się jakiekolwiek ¶lady nagrobków.

Według informacji zebranych przez Sławomira Michała Niecieckiego, w Olsztynku istniał jeszcze jeden cmentarz żydowski, zlokalizowany na wysoko¶ci obecnej ul. Szkolnej; w miejscu, gdzie pobudowano osiedle Spółdzielni Mieszkaniowej "Farmer".

tekst: K. Bielawski
foto: Sławomir Topolewski