Cmentarz żydowski w Myszyńcu - przez obecnych mieszkańców zwany "cherchutem" - powstał w pierwszej połowie XIX w. Obiekt wzmiankowany jest w pi¶mie Rz±du Gubernialnego Płockiego z 19/31 paĽdziernika 1855 r.: "Mieszkańcy Starozakonni Myszyńca (....) wystawili własnym kosztem w miejscu bóżnicę, przyszkółek i łaĽnię, urz±dzili cmentarz". Wcze¶niej myszynieccy Żydzi chowali swoich zmarłych prawdopodobnie na cmentarzu w Ostrołęce.

Cmentarz założono po wschodniej stronie drogi do Pełt, obecnej ul. Most Kopański, około 1,2 km na północny zachód od rynku. Z rozmów przeprowadzonych przez autora niniejszego tekstu z mieszkańcami Myszyńca wiadomo, że przed 1939 r. cmentarz był ogrodzony drewnianym płotem. Przy wej¶ciu znajdował się dwuizbowy drewniany budynek. W jednej z izb mieszkał polski dozorca wraz z rodzin±, druga izba służyła prawdopodobnie jako dom przedpogrzebowy.

Podczas drugiej wojny ¶wiatowej rozpocz±ł się proces niszczenia obiektu, który kontynuowano także w kolejnych dekadach. Jeszcze w latach 60-tych w obrębie cmentarza znajdowało się przynajmniej kilkadziesi±t nagrobków. Były one stopniowo wywożone. Cmentarz stał się kopalni± piachu. Przy jego wybieraniu dochodziło do niszczenia grobów i rozrzucania ko¶ci. Groby rozkopywano w poszukiwaniu złotych zębów i kosztowno¶ci. Prawdopodobnie czę¶ć cmentarza zabudowano.

Można zakładać, że pewna liczba nagrobków znajduje się w różnych punktach Myszyńca i jego okolicach. W 2001 r. fragment macewy na jednej z posesji w Myszyńcu znaleĽli Waldemar Kontewicz i Mariusz Bondarczuk.

W wyniku dewastacji wszelkie naziemne ¶lady cmentarza uległy zatarciu. Jego teren porasta las li¶ciasty. W kilku miejscach widoczne s± ¶mieci i gruz. Przez cmentarz przeprowadzono linię elektryczn±. Granice obszaru grzebalnego s± nieczytelne. Brak jest jakiejkolwiek formy upamiętnienia. Poż±dane byłoby oznaczenie granic cmentarza, ustawienie tablicy informacyjnej oraz działania na rzecz odzyskania wywiezionych nagrobków.

tekst: Krzysztof Bielawski
Bibliografia:
J. Mironczuk, Społeczno¶ć żydowska w okręgu bożniczym w Ostrołęce do okresu Powstania Styczniowego,
"Zeszyty Naukowe OTN", nr 21, Ostrołęka 2007.