Kliknij, aby dodać stronę do ulubionych
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas

MIĘDZYRZECZ

     

Pierwsze wzmianki o Żydach z Międzyrzecza pochodz± z 1507 roku, jednak ludno¶ć wyznania mojżeszowego zapewne mieszkała tu już wcze¶niej. W skali Wielkopolski Międzyrzecz stanowił do¶ć duże skupisko ludno¶ci żydowskiej. Jak podaj± Zenon Gulda i Jacek Wijaczka w swym opracowaniu "Ludno¶ć żydowska w Wielkopolsce w drugiej połowie XVII wieku", obecno¶ć Żydów mie¶cie musiała zagrażać chrze¶cijańskim kupcom i rzemie¶lnikom, gdyż "w 1520 roku Zygmunt I na pro¶bę mieszczan polecił usun±ć Żydów z Międzyrzecza, a należ±cy do nich czynsz miało płacić miasto. Przywilej ten został potwierdzony w 1607 roku. Niemniej jednak w 1563 roku Żydzi z Międzyrzecza i Bledzewa zapłacili 90 złp pogłównego. Lustracja z 1565 roku wymienia 18 domów żydowskich, szkolnika i bóżnicę. Władysław IV potwierdził prawa synagogi międzyrzeckiej, a magistrat w 1637 roku okre¶lił jej powinno¶ci wobec miasta".

W 1656 roku, podobnie jak w innych miastach, także i w Międzyrzeczu doszło do pogromu ludno¶ci żydowskiej. Powodem była zemsta za domnieman± współpracę Żydów ze szwedzkim agresorem. Stracono wielu Żydów - według różnych Ľródeł sto osób lub sto rodzin, zniszczono także dom modlitwy.

W 1676 roku w Międzyrzeczu żyło 143 osób wyznania mojżeszowego, co stanowiło około dziesięciu procent wszystkich mieszkańców. Podstaw± utrzymania miejscowych Żydów był handel, krawiectwo, introligatorstwo. Niektórzy posiadali karczmy i gorzelnie.

W 1847 roku ludno¶ć żydowska Międzyrzecza liczyła 850 osób, jednak liczba ta stopniowo zmniejszała się - do 377 osób w 1880 roku. W chwili objęcia władzy przez Hitlera w 1933 roku, w Międzyrzeczu mieszkało 33 Żydów.

Podczas Nocy Kryształowej zniszczono synagogę i spl±drowano żydowskie maj±tki i sklepy. W póĽniejszym okresie Żydzi zostali deportowani z miasta, czę¶ć z nich trafiła do obozu w Sachsenhausen.

Dzi¶ o obecno¶ci Żydów w mie¶cie przypomina znajduj±cy się przy ul. Piotra Skargi gmach synagogi, wzniesionej w 1824 roku.

Macewa z cmentarza żydowskiego w Międzyrzeczu Międzyrzecz - macewy z cmentarza żydowskiego kamień nagrobny z cmenntarza żydowskiego Międzyrzecz - kamień nagrobny z cmentarza żydowskiego

Siedemnastowieczny cmentarz żydowski w Międzyrzeczu położony jest przy ul. Waszkiewicza. Niestety, historia obeszła się z nim okrutnie - po wojnie na jego terenie urz±dzono żwirowisko. W pobliskim lesie można jeszcze odnaleĽć fragmenty nagrobków. Kilka lat temu podczas prac drogowych odnaleziono kilka macew - zostały one zabezpieczone przed kradzież± i obecnie znajduj± się na jednej z posesji. Nasz lokalny korespondent donosi też o płycie nagrobnej, tkwi±cej w chodniku na prywatnym terenie. Również miejscowe muzeum posiada w swych zbiorach nagrobek z międzyrzeckiego cmentarza.

Tekst: K. Bielawski
Zdjęcia: Tomasz Nowak. Więcej zdjęć tego Autora znajdziesz tutaj:
Polecacamy lekturę opracowania A. Kirmiela "Losy cmentarza żydowskiego w Międzyrzeczu"

Teksty i zdjęcia opublikowane w serwisie www.kirkuty.xip.pl s± chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materiałów możliwe wył±cznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji
strona główna cmentarze warto wiedzieć księga gości napisz do nas