Pierwsze wzmianki o Żydach z Międzyrzecza pochodz± z 1507 roku, jednak ludno¶ć wyznania mojżeszowego zapewne mieszkała tu już wcze¶niej. W skali Wielkopolski Międzyrzecz stanowił do¶ć duże skupisko ludno¶ci żydowskiej. Jak podaj± Zenon Gulda i Jacek Wijaczka w swym opracowaniu "Ludno¶ć żydowska w Wielkopolsce w drugiej połowie XVII wieku", obecno¶ć Żydów mie¶cie musiała zagrażać chrze¶cijańskim kupcom i rzemie¶lnikom, gdyż "w 1520 roku Zygmunt I na pro¶bę mieszczan polecił usun±ć Żydów z Międzyrzecza, a należ±cy do nich czynsz miało płacić miasto. Przywilej ten został potwierdzony w 1607 roku. Niemniej jednak w 1563 roku Żydzi z Międzyrzecza i Bledzewa zapłacili 90 złp pogłównego. Lustracja z 1565 roku wymienia 18 domów żydowskich, szkolnika i bóżnicę. Władysław IV potwierdził prawa synagogi międzyrzeckiej, a magistrat w 1637 roku okre¶lił jej powinno¶ci wobec miasta".
W 1656 roku, podobnie jak w innych miastach, także i w Międzyrzeczu doszło do pogromu ludno¶ci żydowskiej. Powodem była zemsta za domnieman± współpracę Żydów ze szwedzkim agresorem. Stracono wielu Żydów - według różnych Ľródeł sto osób lub sto rodzin, zniszczono także dom modlitwy.
W 1676 roku w Międzyrzeczu żyło 143 osób wyznania mojżeszowego, co stanowiło około dziesięciu procent wszystkich mieszkańców. Podstaw± utrzymania miejscowych Żydów był handel, krawiectwo, introligatorstwo. Niektórzy posiadali karczmy i gorzelnie.
W 1847 roku ludno¶ć żydowska Międzyrzecza liczyła 850 osób, jednak liczba ta stopniowo zmniejszała się - do 377 osób w 1880 roku. W chwili objęcia władzy przez Hitlera w 1933 roku, w Międzyrzeczu mieszkało 33 Żydów.
Podczas Nocy Kryształowej zniszczono synagogę i spl±drowano żydowskie maj±tki i sklepy. W póĽniejszym okresie Żydzi zostali deportowani z miasta, czę¶ć z nich trafiła do obozu w Sachsenhausen.
Dzi¶ o obecno¶ci Żydów w mie¶cie przypomina znajduj±cy się przy ul. Piotra Skargi gmach synagogi, wzniesionej w 1824 roku. |