Cmentarz żydowski w Lutowiskach założono prawdopodobnie w drugiej połowie XVIII wieku, na wzniesieniu we wschodniej czę¶ci Lutowisk, około 400 metrów od centrum wsi. Nekropolia służyła jako miejsce pochówku dla wyznawców judaizmu z Lutowisk oraz okolicznych miejscowo¶ci, m. in.: Polany, Skorodnego, Stuposianów o Zatwarnicy.

Cmentarz zajmuje działkę w kształcie nieregularnego czworok±ta o powierzchni około 1 ha. Teren otacza współczesne ogrodzenie z żerdzi. Wiadomo, że przed wojn± w zachodnim narożniku cmentarza znajdował się dom przedpogrzebowy. Podczas prac inwentaryzacyjnych prowadzonych w latach 1997 - 2002 pod kierunkiem prof. Jerzego Woronczaka, zidentyfikowano około tysi±ca nagrobków. Najstarszy z nich upamiętnia mężczyznę o imieniu Mosze, zmarłego w dniu 5 grudnia 1796 r. (5 kislew 5557). Najmłodsza macewa pochodzi z 1940 r. Można wyróżnić now± (górn±) i star± (doln±) czę¶ć cmentarza.

Ze względu na ilo¶ć macew obiekt należy do najlepiej zachowanych nekropolii żydowskich w Polsce. Na szczególn± uwagę zasługuj± walory artystyczne nagrobków. Dzięki oryginalnej, starannie wykonanej i rozbudowanej ornamentyce macewy z Lutowisk można zakwalifikować do wybitnych dzieł żydowskiej sztuki sepulkralnej.

tekst: K. Bielawski
zdjęcia: Zbigniew Nowak
Księgę Pamięci Lutowisk w języku hebrajskim, z wieloma archiwalnymi zdjęciami znajdziesz tutaj:
Polecamy też lekturę fragmentu opracowania:
"Lutowiska" - Encyclopedia of Jewish Communities in Poland"