Wieniawa jako miasto nie istnieje już na mapach. Dzi¶ tereny tej miejscowo¶ci znajduj± się w granicach administracyjnych Lublina. Większo¶ć ludno¶ci Wieniawy - w 1856 roku nawet dziewięćdziesi±t procent - stanowili Żydzi. Podczas I wojny ¶wiatowej z dwustu dwudziestu siedmiu domów, sto trzydzie¶ci jeden należało do osób narodowo¶ci żydowskiej. Przez pewien czas mieszkał tu słynny cadyk Jakoow Icchak Hurwicz, zwany Widz±cym z Lublina. Z Wieniawy wywodziła się także rodzina Henryka Wieniawskiego, słynnego kompozytora i skrzypka. Jego ojciec przechodz±c z judaizmu na katolicyzm przyj±ł nazwisko pochodz±ce od nazwy miejsca zamieszkania.

Cmentarz żydowski na Wieniawie powstał wraz z ukonstytuowaniem się lokalnego kahału w drugiej połowie XVIII wieku, przy obecnej ul. Leszczyńskiego. Prawdopodobnie jedyne archiwalne zdjęcie przedstawiaj±ce ten cmentarz można zobaczyć w publikacji "Album lubelski. Wędrówki po dawnym i współczesnym mie¶cie". Dzięki uprzejmo¶ci wydawcy, fotografię t± na swojej stronie internetowej zamie¶ciła także "Gazeta Wyborcza" (kliknij tu, by obejrzeć to zdjęcie). Nekropolia została zniszczona przez Niemców w 1940 roku. Na terenie cmentarza wybudowano stadion sportowy KS Lublinianka, a macewy wykorzystano do prac budowlanych. Po wojnie czę¶ć płyt nagrobnych odzyskano i przeniesiono na cmentarz żydowski przy ul. Walecznych.

W 2009 r. na terenie cmentarza ustawiono pomnik z napisem o tre¶ci: "Wieniawa. Prywatne miasteczko założone na przełomie XVI i XVII wieku. W większo¶ci zamieszkałe przez Żydów. W 1916 roku wł±czone do Lublina. W 1940 roku Niemcy przesiedlili ludno¶ć żydowsk± do lubelskiego getta, w większo¶ci wymordowan± w obozie w Bełżcu. Cmentarz żydowski został założony w XVIII wieku. Czę¶ć jego powierzchni zajęto pod stadion. Niech dusze tu pochowanych maj± udział w życiu wiecznym. Gmina wyznaniowa żydowska Warszawa-Lublin. Rok 5769 (2009)".

tekst: K. Bielawski
zdjęcie: Piotr Moniakowski
Więcej informacji o Wieniawie znajdziesz na stronie The Lost Town of Wieniawa