Żydzi w Głusku mieszkali na pewno już w XVII wieku. W 1689 roku miejscowa społeczno¶ć żydowska otrzymała przywilej, zezwalaj±cy na utworzenie własnej gminy wyznaniowej. W 1787 roku w Głusku żyło 118 Żydów, co stanowiło ok. 29% wszystkich mieszkańców. Liczebno¶ć ludno¶ci wyznania mojżeszowego wzrastała wraz z rozwojem miasta - do 394 (56,3%) w 1857 roku. Spis powszechny z 1921 roku odnotował 390 osób pochodzenia żydowskiego. Większo¶ć głuskich Żydów zginęła w czasach Shoah. Od 1988 roku Głusk znajduje się w granicach administracyjnych Lublina.

Cmentarz żydowski w Głusku położony jest przy ul. Zdrowej. Data założenia nekropolii nie jest znana, prawdopodobnie cmentarz powstał wraz z ukonstytuowaniem się głuskiego kahału. Na przestrzeni dziejów teren cmentarny był sukcesywnie powiększany. Podczas II wojny ¶wiatowej nazi¶ci zdewastowali cmentarz, a macewy wykorzystano do prac drogowych.

Głuski beit-kwarot był miejscem wielu egzekucji Żydów. W jednej z nich zgin±ł Abram Zajfsztajn wraz z rodzin±. Mieszkaj±cy w pobliżu cmentarza Leon Pomorski w wypowiedzi udzielonej dziennikarzowi "Kuriera Lubelskiego" tak wspominał t± egzekucję: "Niemcy kazali się wszystkim rozebrać. Nagich rozstrzeliwali po kolei. Razem padło dwadzie¶cia osiem ciał, w tym trzy drobiny w becikach. Żydzi głuseccy mieli przykazane posprz±tać po egzekucji. Wykopali dół - grób."

Ponad czterdzie¶ci lat póĽniej, w 1995 roku dzięki staraniom ocalałej córki Abrama Zajfsztajna, Doby Nechy Zajfsztajn-Cukierman, na zniszczonym cmentarzu żydowskim w Głusku wzniesiono zaprojektowany przez Stanisława Machnika pomnik po¶więcony jej rodzinie oraz innym ofiarom Holocaustu.

tekst: K. Bielawski
zdjęcia: Piotr Moniakowski

Więcej informacji o Głusku znajdziesz na stronie www.jews-lublin.net
Warto odwiedzić też witrynę "Szukamy Polski",
na której prezentowane s± archiwalne zdjęcia Głuska
Polecamy też lekturę artykułu Ewy Czerwińskiej "Kołysanka dla Cyrli"
oraz audycję "Głusk, którego nie ma"