Macewa rabina Mosze Isserlesa Remu znajduje się po¶rodku, zdobi± j± korona oraz grona winoro¶li, symbolizuj±ce dojrzało¶ć i m±dro¶ć. Stela została wykuta w XVIII w. , a oryginalna szesnastowieczna macewa ustawiona jest z tyłu. Hebrajska inskrypcja głosi: "To jest ¦wiatło Zachodu, wielki uczony pokolenia, nasz nauczyciel, pan i nasz mistrz Mosze, pasterz, opoka Izraela. 33 dnia według rachuby synów Izraela. Odeszła cze¶ć z Izraela. Mosze był pasterzem trzody Izraela. Wypełniał sprawiedliwo¶ć boż± i s±dził nad Izraelem. Szerzył naukę w¶ród Izraela. Posiadał wielu uczniów w Izraelu. Od Mosze do Mosze nie powstał nikt taki jak Mosze w Izraelu. A oto Torat ha-Chatat i Torat ha-Ola, które przedstawił Mosze dla synów Izraela. Rok 332 według małej rachuby".

Pierwszy nagrobek po lewej stronie upamiętnia Miriam, siostrę rabina Remu, zmarł± w dniu 8 wrze¶nia 1617 r.: "Tu pochowana Miriam, siostra Mosze i Arona. Sprawa ¶mierci Miriam, siostry Mosze i Arona, jest bliska rozdziałowi o krowie, albowiem jej ¶mierć odpuszcza grzech. Jej grób, jej nagrobek będ± jej ¶wiadkiem i na pami±tkę do czasu, kiedy będzie razem z reszt± sprawiedliwych. Przebudzi się, a kiedy nastanie dzień zmartwychwstania, będzie jej dusza zwi±zana w wieniec życia! I odeszła na miejsce swojego spoczynku w wigilię szabatu, krótko przed nadej¶ciem oblubienicy. Zmarła imieniem 8 elul 377 roku według małej rachuby".

Między macewami Mosze Isserlesa i Miriam znajduje się nagrobek ich ojca, Izraela Isserlesa syna Josefa. Na jego płycie nagrobnej wyryto następuj±ce słowa: "Tu został pochowany pan, mistrz Izrael Isserles. Wybudował synagogę dla Boga, zwan± Isserlesa Lasersa z Krakowa. Czynił w Izraelu prawo i sprawiedliwo¶ć, a wielko¶ć jego zasług będzie istnieć dla modl±cego się nad jego grobem. Został wezwany na wysoko¶ci roku ciemno¶ci (1)3 adar I. Dla nas będzie prosić o lito¶ć, wewn±trz gdzie nikt nie drzemie ani nie ¶pi. Niech jego dusza będzie zwi±zana w wieniec życia!".

Skromna macewa na prawo od grobu Mosze Isserlesa należy do jego brata Icchaka , zmarłego w dniu 6 wrze¶nia 1584 r. i upamiętnionego następuj±cymi słowami: "Był sławny ze swego imienia. I był domagaj±cym się dobra dla swego ludu. Jałmużnę czynił, nikt temu nie dorówna. I którego nauka jego ludowi była żywno¶ci± na drodze".

Kolejna macewa upamiętnia Józefa Kaca, szwagra Mojżesza Isserlesa i jednocze¶nie wybitnego talmudystę oraz jego rodzinę: "A obok tego mędrca wspomnianego, blisko pochowana niewiasta poważana i porz±dna, jego małżonka, rabinowa, pani Szprynca, córka dostojnika, przełożonego, szanowanego przywódcy, zacnego pana Mosze Eberlesa (...), zajmowała się dobroczynno¶ci± i opiek± nad chorymi. A dla małżonka była koron±. I zmarła dnia 4 tewet 338 roku według małej rachuby. A obok niej został pogrzebany jej mały wnuk Gerszon, syn pana i mistrza Mosze, jej syna. Obok nich został pochowany uczony, nasz nauczyciel Tanchum, syn uczonego, naszego nauczyciela Josefa Kaca. Był całe swoje życie sędzi± i zwierzchnikiem".

Już poza ogrodzeniem, obok nagrobka Miriam, ustawiono macewę Gitel, babki Mosze Isserlesa , córki Mosze Auerbacha, zmarłej w dniu 19 czerwca 1552 r., która: "była szlachetna dla biednych poprzez całe swoje życie. Do synagogi szła wcze¶nie rano i wieczorem". Górn± czę¶ć lica jej macewy zdobi± dwa stylizowane kwiaty.

Następna, stłuczona macewa wystawiona została ku czci Gołdy, córki lubelskiego rabina Szaloma Szachny i żony Mojżesza Isserlesa, zmarłej w wieku 20 lat podczas zarazy w 1552 roku.

Cmentarz można zwiedzać od poniedziałku do pi±tku oraz w niedziele w godzinach 09.00-18.00. W soboty oraz ¶więta żydowskie cmentarz jest zamknięty. Za wstęp pobierana jest opłata w wysoko¶ci 10 zł za bilet normalny i 5 zł za bilet ulgowy (w cenie jest także wej¶cie do synagogi Remu).

tekst: Małgorzata Fr±ckowiak, Krzysztof Bielawski
Bibliografia:
E. Duda, Żydowski Kraków. Przewodnik po zabytkach i miejscach pamięci, Kraków 2003.
L. Hońdo, Inskrypcje starego cmentarza żydowskiego w Krakowie, cz. I, Kraków 2000.
L. Hońdo, Stary żydowski cmentarz w Krakowie, Kraków 1999.