Kliknij, aby dodaæ stronę do ulubionych
strona główna cmentarze warto wiedzieæ księga gości napisz do nas
JOD£OWA      

Pierwsi ¯ydzi pojawili siê w Jod³owej zapewne w XVIII wieku. Gmina wyznaniowa powsta³a w XIX wieku. Wyznawcy judaizmu w Jod³owej nigdy nie stanowili znacz±cej czê¶ci ludno¶ci miasta. W 1882 roku w miejscowo¶ci ¿y³o 3.282 mieszkañców, w tym 280 ¯ydów. Spis powszechny z 1921 roku odnotowa³ 306 osób pochodzenia ¿ydowskiego, co stanowi³o 7,8% ca³ej populacji Jod³owej. Na prze³omie XIX i XX w. trudne warunki ekonomiczne zmusi³y wielu jod³owskich ¯ydów do emigracji zarobkowej. Przed wybuchem II wojny ¶wiatowej w miejscowo¶ci pozosta³o ju¿ tylko 195 ¯ydów.

Warto wiedzieæ, ¿e w Jod³owej dzieciñstwo spêdzi³ Mieczys³aw Jastrun - polski poeta pochodzenia ¿ydowskiego.

Po zajêciu Jod³owej przez nazistów, ¯ydzi z Jod³owa zostali poddani licznym represjom. Niemcy zbezcze¶cili synagogê, nakazali spaliæ ¶wiête ksiêgi. ¯ydowscy mieszkañcy Jod³owej wykorzystywani byli do prac przymusowych na rzecz III Rzeszy. Zag³ada przysz³a 1 lipca 1942 r. Tego dnia 165 ¯ydów zosta³o rozstrzelanych w egzekucji w lesie przeczyckim. Po drodze na miejsce ka¼ni niemieccy ¿o³dacy zabili 21 osób. Miesi±c pó¼niej, w dniu 3 sierpnia 1942 r. Niemcy zamordowali kolejne 22 osoby, ukrywaj±ce siê w ró¿nych miejscach. Za pomoc ¯ydom karê ¶mierci wymierzono te¿ kilku polskim rodzinom.

Cmentarz ¿ydowski w Jod³owej powsta³ w XIX wieku na zboczu Wisowej. Przed wojn± by³ ogrodzony p³otem z ¿erdzi. Cmentarz przetrwa³ lata Holocaustu, zniszczenia przynios³y mu dopiero lata powojenne. £upem z³odziei pad³o wiele nagrobków. Do dzi¶ zachowa³o siê kilka stoj±cych macew, inne - powalone - poros³o runo le¶ne. Nekropoliê trudno odnale¼æ - po³o¿ona jest w gêstym lesie, teren nie jest oznakowany. Poni¿ej podajemy opis dojazdu: po wje¼dzie do Jod³owej od strony Ryglic nale¿y kierowaæ siê na Wisow±. Asfaltow± szos± po oko³o 1,5 km doje¿d¿a siê do rozstaju dróg w pobli¿u przystanku PKS, gdzie nale¿y skrêciæ w lewo. Droga stopniowo przechodzi w le¶ny dukt, prowadz±cy do polany z dwoma domami. St±d w praw± stronê prowadzi droga - oko³o 300 - 500 metrów dalej po prawej stronie znajduj± siê macewy.

tekst: K. Bielawski
zdjêcia: Ma³gorzata P³oszaj
Bibliografia: Andrzej Potocki "¯ydzi w Podkarpackiem"
Poni¿ej zamieszczamy dwa nagrania video, nakrêcone na cmentarzu w Jod³owej
FILM 1 * FILM 2

Jod³owa - cmentarz ¿ydowski macewa na cmentarzu ¿ydowskim w Jod³owej Jod³owa - kirkut
nagrobek na cmentarzu ¿ydowskim w Jod³owej Jod³owa - macewa

Poszukujemy wszelkich informacji o ¯ydach z Jod³owej i ich nekropolii.
Czekamy te¿ na relacje osób, które pamiêtaj± ten cmentarz z okresu przed II wojn± ¶wiatow±.

Teksty i zdjêcia opublikowane w serwisie www.kirkuty.xip.pl s± chronione prawem autorskim.
Wykorzystanie materia³ów mo¿liwe jest wy³±cznie po uzyskaniu pisemnej zgody Redakcji.

strona główna cmentarze warto wiedzieæ księga gości napisz do nas