Cmentarz żydowski w Jeżowie znajduje się we wschodniej czę¶ci miejscowo¶ci, przy drodze do Rawy Mazowieckiej. Nieznana jest dokładna data założenia tej nekropolii, prawdopodobnie nast±piło to w połowie dziewiętnastego wieku. Cmentarz zajmuje działkę w kształcie prostok±ta, o wymiarach ok. 40 x 80 metrów. Jak podaje Monika Borkowska w swej pracy licencjackiej, zatytułowanej "Monografie cmentarzy Jeżowa", obiekt został zdewastowany w okresie PRL, po opuszczeniu miejscowo¶ci przez ostatnich Żydów. Przytoczmy tu fragment rzeczonego opracowania: "Okoliczna ludno¶ć kradła kamienne płyty, które wykorzystywano między innymi do brukowania uliczek czy podwórek. Na cmentarzu wypasano bydło, zbierano trawę i zaorywano ziemię. Powszechne stały się też zabawy dzieci na kirkucie".

Na pocz±tku lat dziewięćdziesi±tych, z inicjatywy Bernarda Golda z Kanady, nekropolię uporz±dkowano i ogrodzono. Dzi¶ jednak cmentarz zdaje się być zupełnie zapomniany. Skrzydła żelaznej, dawno niemalowanej bramy zwi±zane s± zardzewiałym drutem. Cmentarz porastaj± wysokie trawy oraz gęste krzaki bzu i jeżyn, znacznie utrudniaj±ce poruszanie się po jego obszarze. W kilku miejscach widoczne s± obmurowania zniszczonych grobów. Brak jest jakichkolwiek nagrobków z czytelnymi inskrypcjami. Na skraju zaro¶li, po lewej stronie od wej¶cia zwracaj± uwagę dwa betonowe fundamenty - według M. Borkowskiej jeden z nich wzniesiono w miejscu zburzonego ohelu miejscowego rabina lub cadyka, drugi ma chronić zabezpieczone w nim fragmenty macew. Istotnym problemem jest za¶miecenie nekropolii.

Warto wiedzieć, że na cmentarzu żydowskim w Warszawie przy ul. Okopowej, w kwaterze 49 znajduje się ohel zmarłego w 1893 r. cadyka z Jeżowa, Jakuba Landaua syna Abrahama z Ciechanowa. Razem z nim pochowano jego syna Menachema Mendla Chaima, cadyka z Zawiercia.

tekst & zdjęcia: K. Bielawski
Polecamy odwiedzenie stron:
www.sztetl.org.pl
Jewish life in Jeżów