Gmina żydowska w Janowie posiadała dwa cmentarze. Najstarszy z nich położony był po wschodniej stronie rynku. Romuald Bujwicki w swej ksi±żce zatytułowanej Janów i okolice. Moja mała ojczyzna, opieraj±c się na dokumentach przechowywanych w Archiwum Głównym Akt Dawnych, podaje, że cmentarz znajdował się za "szkoł± żydowsk±". Niewykluczone, że chodzi tu o synagogę, okre¶lan± czasem w dawnych dokumentach wyrazem "szkoła", a w języku jidysz jako "szul". Wiadomo, że cmentarz istniał już w 1765 roku.

Zapewne w wyniku jego zapełnienia oraz ze względów sanitarnych, pod koniec XIX wieku Żydzi z Janowa zostali postawieni przed konieczno¶ci± organizacji nowego miejsca pochówku. Drugi cmentarz założono na północ od osady, przy drodze do Kupliska i Kamienicy, na działce o obecnym numerze geodezyjnym 174. Jego lokalizację można odnaleĽć na przedwojennej mapie okolic Janowa. Cmentarz uległ zniszczeniu podczas drugiej wojny ¶wiatowej - na polecenie władz okupacyjnych wiele nagrobków wyrwano z ziemi i wykorzystano do budowy drogi Sokółka-Korycin. Cze¶ć kamieni skradli miejscowi chłopi, wykorzystuj±c je między innymi jako tarcze w chałupniczo wykonanych szlifierkach.

Do dzi¶ na powierzchni 0,99 ha zachowała się znaczna macew, z których najstarsze pochodz± z XIX w. Większo¶ć z nich to charakterystyczne dla tego regionu nagrobki z nieociosanych kamieni granitowych. W latach 90-tych, dzięki zaangażowaniu rabina Meira Malina i przy współpracy Urzędu Gminy w Janowie, na cmentarzu przeprowadzono prace porz±dkowe. Teren otacza ogrodzenie z kamieni, ze zniszczon± bram±. Na wniosek Urzędu Wojewódzkiego w Białymstoku obiekt został wpisany do rejestru zabytków.

tekst: K. Bielawski
Zapraszamy do odwiedzenia witryn:
We Remember Janow Sokolski
www.bagnowka.com
Welcome to the Zechariah family
Lokalizacja cmentarza: N53°28.422' E23°14.195'

Uwaga! Allen Saxe, potomek Żydów mieszkaj±ych w Janowie od XVIII wieku, chce nawi±zać kontakt z osobami zainteresowanymi histori± społeczno¶ci żydowskiej w tym mie¶cie: "I am Allen Saxe. I am the one who put together We Remember Janow Sokolski. I can trace my family back to the 1700's in Janow Sokolski through the Scharja family. I would like to establish contact and maybe develop a cooperative working relationship with someone in Poland who is interested in the Jewish community of Janow Sokolski. Please contact me. Allen B. Saxe Charlotte, NC E-mail: [email protected]